Қазақстан Республикасының ғылым және жоғары білім министрлігі Ғылым комитеті

Ш.Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институты

«Д.А. Қонаевтың өмірі мен шығармашылығы. Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық, ғылыми және мәдени дамуындағы рөлі» тақырыбында дөңгелек үстел өтті


2022 жылғы 8 қарашада Ш.Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтында «Д.А. Қонаевтың өмірі мен шығармашылығы. Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық, ғылыми және мәдени дамуындағы рөлі» тақырыбында дөңгелек үстел ұйымдастырылды. Ғылыми жиынға белгілі тарихшылар, орталық республикалық архивтер мен музей мекемелерінің басшылары, қоғам қайраткерлері, сонымен бірге көрнекті тұлға Д.А.Қонаевтың жақын туыстары қатысты.

Дөңгелек үстелдің мақсаты: Д.А. Қонаев басқарған кездегі Қазақстанның көпжақты даму ерекшеліктерін ашып көрсету.

Шарада Қазақстанның көрнекті мемлекет қайраткері Д.А. Қонаевтың өмірбаянынан белгілі және жарияланбаған кейбір деректер талқыланып, қайраткер тұлғаның республиканың әлеуметтік-экономикалық, саяси, әкімшілік-аумақтық, қала құрылысы мен мәдени-ғылыми дамуына қосқан үлесі туралы баяндамалар оқылды.

  • Ұлы даланың ұлы есімдерін зерттеу контекстінде Д. А. Қонаевтың күрделі және даулы кеңестік кезеңдегі (ХХ ғасырдың 50-80 жылдарында) өмірі мен мемлекеттік қызметінің ерекшеліктері;
  • Д. А. Қонаевтың басшылық жұмысы кезеңінде Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық және саяси дамуы;
  • Д. А. Қонаевтың өмірі мен қызметі туралы тарихнама және эпистолярлық жанр;
  • Д. А. Қонаевтың замандастары естеліктері, сондай-ақ оның өмірі мен қызметіне байланысты қазақ халқының ауызша халық шығармашылығының материалдары;
  • Д. А. Қонаевтың КСРО-ның басқа республикаларының, одақ басшылығының басшыларымен, сондай-ақ шет мемлекеттердің басшыларымен сыртқы саяси, іскерлік және жеке байланыстары;
  • Д. А. Қонаевтың әкімшілік-кадрлық және шаруашылық саясаты;
  • Республика көшбасшысының қатардағы азаматтармен, түрлі ұлт өкілдерімен қарым-қатынасы;
  • Д. А. Қонаевтың ауыл шаруашылығы, өнеркәсіп, қала құрылысы, мәдениет, өнер, спорт, білім және ғылым саласындағы қызметі;
  • Д. А. Қонаевтың республиканың аумақтық тұтастығын қамтамасыз ету, жеке азаматтарының мүдделерін, одақтық, орталық номенклатура мен билік өкілдерінің шабуылдары кезінде бүкіл республиканың мүдделерін қорғау жөніндегі қызметі;
  • Қазақстанның шекаралас аудандары мен облыстарының қауіпсіздігін нығайтудағы Д. А. Қонаевтың рөлі;
  • Республиканың аумағында Қытайдан этникалық қазақтарды қайтару және орналастыру, тың эпос кезеңіндегі проблемалар мен жанжалды жағдайларды шешу бойынша қосқан үлесі;
  • Д. А. Қонаевтың республикалық инфрақұрылымды нығайтудағы қызметі;
  • Д. А. Қонаевтың жеке және отбасылық өмірінің зерттелмеген беттері, оның хоббиі және үй жұмысы;
  • Оны Қазақстан Компартиясының бірінші хатшысы қызметінен алудың және қылмыстық қудалауды жүзеге асырудың себептері мен мән-жайлары;
  • Шетел ғылыми әдебиеті, шет мемлекеттердің белгілі мемлекет қайраткерлерінің эпистолярлық жанры;

Жалпы, баяндамалардың қорытындылары бойынша Д.А.Қонаевтың көп қырлы қызметі кезеңінде Қазақстанда болған оң өзгерістер мен қайта құрулардағы қайраткердің елеулі рөлі атап өтілді. Қазақстанның «Қонаев дәуіріндегі» барлық жетістіктері, құрылған кәсіпорындардың саны, өндірілген табиғи ресурстардың көлемі, өндіріс қарқыны жайлы деректер презентация түрінде көрсетіліп өтті. Д.А. Қонаев кезеңіндегі Қазақстанның аумақтық тұтастығын сақтау, республиканың жаңа облыстарын (Жезқазған, Маңғыстау, Торғай) құру мәселесін көтеру тақырыптары, сонымен қатар Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық дамуының халық санының өсуіне әсері 1955 жылғы көрсеткішпен салыстырғанда екі есе көп екені аталып өтілді. Мұнда қазақтардың 2,7 есеге айтарлықтай өсуін де қосу керек. Д.А. Қонаев кезінде жүргізіле бастаған ҚХР қазақтарын репатриациялау саясатын да мойындау керек.