24 Şubat 2023’de Ş.Ş.Ualihanov Tarih ve Etnoloji Enstitüsü, Kazakistan Yazarlar Birliği ve “Gylym Ordasy” CDK Merkez Bilimsel Kütüphanesi ile birlikte, ünlü etnolog-bilim adamı, tarih bilimleri doktoru Profesör Toktabay Ahmet Valhanulı’nın “Kazakistan’da etnokültür ve göçebe hayatı araştırma sorunları” konulu uluslararası bilimsel-pratik konferansı düzenlendi.

Konferansın amacı, tarih bilimleri doktoru Profesör A. Toktabay’ın Kazaklar ve Türk göçebelerin kültürü ile Kazakistan’daki etnik kültürlerin mevcut durumu ve gelişme eğilimlerinin araştırılmasına katkısını tartışmaktı. Aynı zamanda Kazaklar arasında at yetiştiriciliği, etnosporların gelişimi ve Orta Asya bulunan Kazakların kutsal yerlerine ilgili konu tartışıldı.

Ahmet Toktabay, 20 Ocak 1953’te Doğu Kazakistan Zaysan ilçesi Karatal köyüne bağlı Sayhan’da doğdu. 1969’da Zaysan’da M. Auezov ortaokulundan mezun oldu ve aynı yıl S. M. Kirov KazMU’un Tarih Fakültesi’ne girdi. A. Toktabay, 1974 yılında üniversiteden “Arkeoloji ve Etnoloji” uzmanı olarak mezun olduktan sonra, ilk olarak Kazak SSC Kültür Bakanlığı’na bağlı, tarihi eserlerin incelenmesi ve restorasyonu ile ilgilenen “Kazprojerestorasyon” Enstitüsünde kıdemli araştırmacı olarak çalıştı. 1985 yılında Kazak SSC Bilimler Akademisi, Ş.Ş.Ualihanov Tarih, Arkeoloji ve Etnografya Enstitüsü’ne (1991’den beri Ş.Ş.Ualihanov Tarih ve etnoloji Enstitüsü) araştırmacı uzman olarak girdi ve etnoloji ve antropoloji bölümünde bugüne kadar devam etmektedir.

Uluslararası bilimsel ve pratik konferansa 50’den fazla kişi katıldı. Bunlar arasında Kazakistan’ın ünlü bilim adamları, akademisyenler, bilim doktorları ve ayrıca Kazakistan’ın önde gelen yüksek eğitim kurumlarının profesörleri vardı. Konferansın konukları arasında Özbekistan, Kırgızistan, Rusya ve Japonya’dan bilim adamlarının da bulunduğunu belirtmek gerekir.

Konferans moderatörü – Ş.Ş.Ualihanov Tarih ve Etnoloji Enstitüsü Müdürü, Kazakistan Cumhuriyeti Ulusal Bilimler Akademisi Sorumlu Üyesi, Tarih Bilimleri Doktoru, Profesör Ziyabek Yermuhanulı Kabyldinov Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Müsteşarı E. Karin, Bilim ve Yüksek Öğretim Bakanı S. Nurbek’in özel tebrik mektuplarını okudu. Ayırca A.Toktabay’a “Kazakistan Cumhuriyeti Ulusal Bilimler Akademisi Onurlu Profesörü” unvanı, Ulusal Bilimler Akademisi Başkanlığı Onur Belgesi, “Han Batur Kabanbay Nişanı”  ve “Tölebi Bölgesinin Onurlu Vatandaşı” unvanı verildi.

Konferansta, A. Toktabay’ı tebrik ederek Şakerim Semey Devlet Üniversitesi dahil olmak üzere bilimsel araştırma enstitüleri, yüksek eğitim kurumları, yaratıcı birlikler (Kazakistan Yazarlar Birliği ve Sanatçılar Birliği), “Almatı Kitap” yayınevi, “Kabanbay” kamu fonu, “Aygak” televizyon ve radyosu ile birlikte liderler ve diğer kişiler konuştu. Aynı zamanda Tebrik edenler arasında A.Toktabay’ın tez danışmanı O. Smagulov ve Kazakistan Cumhuriyeti Ulusal Bilimler Akademisi akademisyenleri M. Koygeldiev, H. Abjanov, A. Berdiev, Kırgız Cumhuriyeti Jokarku Keneş’in millet vekili ve hayırsever, ünlü arkeologlar, tarih bilimleri doktorları Z. Samaşev, A. Toleubayev ve enstitümüzün çalışanları, tarih bilimleri doktorları M.J.Abdirova, S.E.Ajigali ve diğerleri katıldı.

Konferansın ana alanları Kazak etnokültürü, göçebe hayatın araştırma konuları, geleneksel Kazak hayvancılığı, Kazak at yetiştiriciliği kültürü, Kazak köpek avı gelenekleri ve Orta Asya Kazaklarının kutsal ve tarihi yerleri ile Türk halklarının ulusal binicilik sporları konularını ele aldı:

Ninomiya Takashi, Tsukuba Üniversitesi Profesörü (Japonya)- “Japon ve Kazak at ekipmanlarının karşılaştırmalı çalışması”;

Aşirov Adhamjon Azimbayulı, Özbekistan Cumhuriyeti Bilimler Akademisi Tarih Enstitüsü “Etnoloji ve Antropoloji” başkanı, tarih bilimleri doktoru, profesör- “Özbeklerin günlük ve ritüel yaşamında ata tapınma”;

Vinokurova Liliya Innokentievna, Rusya Bilimler Akademisi Sibirya Bölümü Kuzey’deki Yerli Halkların İnsani Çalışmalar ve Sorunları Enstitüsü’nün önde gelen araştırmacısı, tarihi bilimler adayı (Yakutsk şehri)- “Yakutya’da geleneksel hayvancılık: Sovyet dönemi işgücü kaynakları”;

Kalış Amanjol Boranbayulı, Al-Farabi Kazak Ulusal Üniversitesi Tarih Fakültesi arkeoloji, etnoloji ve müze işleri bölümü profesörü, tarih bilimleri doktoru- “Yarım asırlık yolculuk”;

Kalşabayeva Bibiziya Kenjebekkızı, Al-Farabi Kazak Ulusal Üniversitesi Tarih Fakültesi Arkeoloji, Etnoloji ve Müze İşleri Bölümü profesörü, tarih bilimleri doktoru- “Orta Asya Kazaklarının dini görüşleri”;

Orınbayeva Gülmira Üsenbaykızı, Ş.Ş.Ualihanov Tarih ve Etnoloji Enstitüsü etnoloji ve antropoloji bölümünün önde gelen araştırmacısı, tarih bilimleri adayı – “Sınır Tanımayan Etnografya: Ünlü Kazak Bilim Adamı Ahmet Toktabay’ın 70 Yılı”;

Bu konuların görüşülmesi sonucunda enstitü yönetimi aşağıdaki kararları almıştır:

1. Profesör A.V. Toktabay’ın bibliyografik indeksinin yayınlanması.

2. Kazak halkının hayvancılığının geliştirilmesine ve yurtdışında bulunan Kazak diasporasının kutsal yerleri yönelik konferanslar/forumlar düzenlemek. Çeşitli yabancı ülkelerden bilimsel araştırma kurumları ve bilim adamları bu toplantılara özel olarak davet edilir (ortak organizatörler dahil).

3. At yetiştiriciliği ve kutsal yerler ile ilgili akademik etnoloji ve antropoloji bölümünün (Kazakistan Cumhuriyeti Bilim ve Yüksek Öğretim Bakanı, Ulusal Bilimler Akademisi, Tarih ve Etnoloji Enstitüsü) kadrosunun güçlendirilmesi.

4. Kazaklarda hayvancılık, yurt dışında Kazakların kutsal yerleri ile ilgili güncel konularda proje hazırlanması ve devlet destekli yarışmalara sunulması.

5. Yurt dışında bulunan Kazakların kutsal yerleri, Kazak hayvancılığının gelişim tarihi üzerine yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin hazırlanması için bir program hazırlamak.

6. Yurt dışındaki Kazakların kutsal yerlerinin, Kazak hayvancılığının sorunlarının araştırılması alanında bilimsel yönelimleri gerektiği gibi geliştirmek için yerli ve yabancı bilim adamları ile işbirliğini güçlendirmek ve bilimsel bağlantılar kurmak.

7. A. Toktabay’ın cumhuriyet topraklarında 20 yıldır gündeme gelen Kazak atı tarihine adanmış bir müze açılması önerisi devlet düzeyinde ilgili yerlerin dikkatine sunulur.

Ayrıca, Ş.Ş.Ualihanov Tarih ve Etnoloji Enstitüsü tarafından düzenlenen konferansta “Kazak atları dünyası” ve “Orta Asya Kazakların kutsal yerleri” başlıklı kitapların tanıtımı gerçekleştirildi. Kitaplar, Ş.Ş.Ualihanov Tarih ve Etnoloji Enstitüsü kütüphanesine nakledildi ve ilgilenenler kitabı buradan okuyabilir.

Konferans sırasında Kazakistan Cumhuriyeti Bilim ve Yüksek Öğretim Bakanı, “Gylym Ordasy” CDK Merkez Bilimsel Kütüphanesi tarafından A. Toktabay’ın kitap ve yayınlarından oluşan sergi düzenlendi. Etkinlikte 200’den fazla bilimsel çalışmanın yazarı, kişisel kütüphanesinden bazı kitapları enstitüye hediye etti.