Қазақстан Республикасының ғылым және жоғары білім министрлігі Ғылым комитеті

Ш.Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институты

«ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ҚОЛЖАЗБАЛАР ҚОРЛАРЫ: САҚТАУ ЖӘНЕ ЗЕРТТЕУ» АТТЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ СЕМИНАРЫ


19-20 мамыр 2023 ж. Ш. Ш. Уәлиханов атындағы ТЭИ қызметкерлері Құрманалина Н.Н., Мұқанова Г.Қ., Байжұманова З.Б. Нұр-Мұбарак Египет ислам мәдениеті университеті мен IRCICA (Ыстамбұл, Түркия) ұйымдастырған «Қазақстандағы қолжазба қорлары: сақтау және зерттеу» атты Халықаралық ғылыми-тәжірибелік семинарға қатысты.

Халықаралық семинар бағдарламасында пленарлық және секциялық отырыстар және спикерлердің сұрақтарына жауаптар. Талқылау тақырыптары: мұрағат көздерін, ескі басылған кітаптардың қолжазба қорларын, араб және парсы тіліндегі эпиграфиялық жәдігерлерді, миниатюралар мен эпитафияларды зерттеудің мәселелері, картография, кодификация және цифрландыру, қалпына келтіру және сақтау бағдарламалары. Цифрландырудың заманауи мүмкіндіктері қазақ халқының көпғасырлық тарихында тұңғыш рет ұлттық жазбаша және материалдық құндылықтарды біріктіруге мүмкіндік береді.

Семинардың салтанатты ашылуында ҚР ҚМДБ төрағасы, доктор Н.Т.Опенов, Нұр-Мүбарак университетінің ректоры Мұхаммед аш-Шахат Абдулхамид Мұхаммед әл-Жинди, доктор Женгиз Томар (ИРСИКА, Стамбул) және басқалар сөз сөйледі. Іс-шараға қатысушылар арасында: жетекші зерттеушілер, тарихшылар, шығыстанушылар, мұражайлар және мұрағаттар қызметкерлері, ҚР, Түркия, Қырғызстан және Өзбекстан жоғары оқу орындарының профессорлары, жас ғалымдар пікір алмасып, «Каллиграфтардың ИРСИКА түлектері» тақырыбындағы Халықаралық байқау жеңімпаздарының жұмыстарының көрмесімен де танысты.

32 секциялық пен 22 стендтік баяндамалар арасында (модератор – белгілі шығыстанушы, т.ғ.д, профессор Әшірбек Құрбанұлы Муминов), Ш.Ш.Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтының қызметкерлерінің тұсаукесері «Қазақстандағы Араб кестесіндегі сирек кездесетін қорлар мен күнтізбелер: каталогтау және сақтау шаралары» Семинарға қатысушылардың шынайы қызығушылығын тудырды. Т. ғ. к., профессор Гүлнар Қайроллақызы Мұқанова ағымдағы жылы Қазақстан Республикасы Ұлттық кітапханасының сирек қорынан тапқан жүз жыл бұрын Алаш тұлғалары Орынборда шығарған «1923 жылға арналған Қырғыз (Қазақ) күнтізбесі» атты сирек басылымының слайдтары көрермендердің сұрауы бойынша көрсетілді.

Семинарға қатысушылар, қолда бар араб және парсы тілдеріндегі дереккөздерді жинақтау және цифрландыру, араб тілін білетін кадрларды даярлау, болашақта жүргізіліп жатқан жұмыстардың мемлекет тарапынан үйлестіру қажеттілігі туралы бірауыздан пікірге келді. Бұл өзекті мәселе ҚР Парламенті Сенатының қарауына шығарылатын болады, өйткені ұлттың игілігі болашақ ұрпақ үшін қамқорлық пен сақтауды қажет етеді.