Қазақстан Республикасының ғылым және жоғары білім министрлігі Ғылым комитеті

Ш.Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институты

Өзбекстан Республикасына жасалған ғылыми іссапардың қорытындысы


Біздің Институттың Бас директорының орынбасары, тарих ғылымдарының кандидаты Жеңіс Ж. 4-7 сәуір аралығында Өзбекстанға жасаған ғылыми іссапарын табысты аяқтады. Сапар барысында ол Ташкент, Самарқанд және Шахрисабз қалаларында өткен «Әмір Темір және Темір әулетінің мұрасы» атты халықаралық конференцияға қатысты. Конференция қорытындысы бойынша тарих ғылымы саласында халықаралық ынтымақтастықтың маңызды келісімдеріне қол жеткізіліп, перспективалары айқындалды. Өзбек тарапы Орталық Азия елдерінің тарихын зерттеу жөніндегі халықаралық институт құру және бүкіл түркі әлемінің зерттеушілері үшін беделді алаңға айналатын «Turan Studies» халықаралық журналын шығару бастамасын көтерді. 2025 жылдың жазында институттың 35 жасқа дейінгі жас ғалымдары үшін жазғы лагерь ұйымдастырылып, оған біздің ғылыми мекемеден бес өкіл шақырылатын болады деп жоспарлануда. Өзбек тарапы Әмір Темір дәуіріне арналған тарихи жобаларға жан-жақты қолдау көрсетуге дайын екендігін білдірді.

Еуропаның жетекші ғылыми орталығымен ынтымақтастық орнату маңызды оқиға болды. Конференция барысында Неаполь университетінің (Италия) «Шығыстану және ортағасырлық зерттеулер институтының» директоры Микеле Вердиани мырзамен кездесу өтті. Профессор Вердиани Scopus базасына кіретін беделді «Oriente Modern», «Anale de la üniversite di Neapole orientale» және «Eurasian Studies» журналдарында біздің Институт қызметкерлерінің мақалаларын жариялауға дайын екендігін хабарлады. Сонымен қатар, біздің Институт базасында «Марко Полоны зерттеу орталығын» құру мүмкіндігін қарастыру ұсынылды. Вердиани мырза Еуропа мен Орталық Азияда қазақстандық ғалым Ахмет Тоқтабайдың еңбектеріне үлкен қызығушылық бар екенін атап өтті, оған өзінің кітабы сыйға тартылды. Сондай-ақ, ынтымақтастық туралы меморандумға қол қою және Вердиани мырзаның біздің Институттың Батыс Еуропадағы өкілі болуы мүмкіндігі туралы алдын ала келісімге қол жеткізілді.

Кітапханааралық алмасуды нығайту аясында Институт кітапханасына құнды ғылыми басылымдар, соның ішінде жақында жарық көрген Ж. Ошанның деректанулық еңбегі, «Арғынбаев оқулары» жинағы, «Тарихе Олджайту» және «Әмудария қазақтары» атты этнографиялық жұмыстар сыйға тартылды.

Жалпы, ғылыми іссапар өте жемісті болды деп танылды. Өзбекстан Тарих институтының директоры Азамат Зия мырза біздің Институттың басшылығы мен қызметкерлеріне сәлем жолдап, Өзбекстан архивтерінің қазақстандық зерттеушілер үшін ашық екенін және олардың ғылыми қызметіне қажетті қолдау көрсетуге дайын екендігін жеткізді.

Бұл келісімдер біздің Институттың Орталық Азия мен Еуропаның жетекші ғылыми орталықтарымен халықаралық ынтымақтастығын дамыту үшін жаңа перспективалар ашып, қазақстандық тарих ғылымын әлемдік зерттеу кеңістігіне интеграциялауға ықпал етеді.