http://www.aikyn.kz/articles/view/23818
Қайрат ӘЛІМҒАЗИНОВ,
Ш.Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтының Тарихнама, деректану және заманауи методология бөлімінің меңгерушісі:
– Тарих ғылымы қоғамды тәрбиелеуде, оның ой-санасын қалыптастыруда және мемлекеттілікті нығайтуда жетекші рөл атқарады. ҚР ұлттық тарихын зерделеу жөніндегі ведомствоаралык жұмыс тобының кеңейтілген отырысында Мемлекеттік хатшы Марат Тәжин осыны ерекше атап көрсетті. Ол төл тарихымызды зерттеу үшін тарихшыларымызға жан-жақты жағдай жасалып жатқанын жеткізіп, ұлт тарихы дүниежүзі тарихынан тыс қарастырылуы қажет екендігіне екпін түсірді. Жаһандану заманында ұлттық идея мен мемлекеттік мүдде бәрінен биік тұруы тиіс деген ойға арқа сүйеген М.Тәжин тарихшылар жаңа заманның жаңа тарихын жазуы тиіс деген байлам жасады.
Мемлекеттік хатшының мәлімдеуінше, жаңа тарих мәселелері бойынша зерттеулердің тақырыптық аясын кеңейту керек. Олардың арасында біздің мемлекетіміз бен қоғамымыздың өтпелі кезеңінің көзге түсер ерекшелігі ретіндегі үш еселенген транзит, мемлекеттік менеджмент пен стратегиялық басқару жүйесі, мемлекеттік құрылыстың жүріп өткен әр белесіндегі әлеуметтік-саяси үдерістер, қоғамның жаңа әлеуметтік құрылымы, жаһанданудың ұлттық мәдениетке ықпалы және басқа да көкейкесті тақырыптар бар.
Мемлекеттік хатшы ел болашағының дүниетанымдық жаңа моделін жобалау және басты құндылықтар мен бағдарларды айқындау үшін тарих ғылымы феноменология мен герменевтика әдістерінен арылуы, ал тарихшылар фактілерді тізбелеуші, оқиғаларды «тіркеуші» болуды тоқтатуы тиіс деген пікір білдірді. Оның ойынша, тарихшылар «пайымдаушыға» айналуы керек. Сөйтіп, бұқара халыққа қоғамның нақты құндылықтары мен жөн-жосықтарын және моралін түсіндіруі тиіс. Сәйкесінше деректер мен оқиғаларды құр баяндамай, талдау қажет.
Осы отырыста тарихи кезеңдену мәселесі де талқы таразысына салынды. Бұған тарихқа қатысты уақыт өлшемінің өзгеруі, зерттеу кеңістігінің кеңейюі, методологиялардың жаңаруы түрткі болды.
Басқосу барысында М.Тәжин тарих пәніне қатысты оқулықтардың сапасы сын көтермейтінін тілге тиек етіп, мұны мезгіл мәселесі ретінде қарастырды.
Лауазым иесі олқылықтың орнын толтыру үшін орта мектептер мен жоғары оқу орындарындағы тарихты оқытудың осы заманғы және шын мәніндегі, ғылыми біртұтас мемлекеттік стандартын жасау қажет екенін айтып, тарих саласы бойынша веб-сайттар жасауды, ғылыми журналдар шығаруды және зертханалар құруды ұсынды. Бұған қоса, М.Тәжин Қазақстан тарихының ортақ тұжырымдамасын жасап шығару бастамасын көтерді. Ол тұжырымдама бүкіл әлемдік тарихпен тығыз байланыста болуды, Қазақстанның аса ауқымды тарихи үдерістердегі, олардың өзара байланысы мен ғылыми кезеңдену жүйесіндегі орнын көрсетуді көздейді.
Маған Мемлекеттік хатшының кадр дайындау мәселесін мықтау туралы толғанысы қатты әсер етті. Тарих – еріккеннің ермегі, желіккеннің желеуі емес. Оны зерделеумен шын мәніндегі кәсіби маман айналысуы керек. Осы тұрғыдан алғанда, М.Тәжин өте орынды ой білдірді деп ойлаймын.