Ш.Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институты

Зарина (V-IV ғғ. б. э.) – сақтардың патшасы. Сақ тайпалары Дон өзені алқабынан Сыр-Дарьяны қоса алған далалық аумақты қоныстанған. Құжатар мәліметтері бойынша жауынгершілік қасиеттері мен …

Мөде (Маодунь, Модун)тәңірқұт (б. з. б. 234? – б.з.б. 174) – Ұлы ғұн империясының негізін қалаушы, және б. з. б. 209 –  б. з. б. 174 …

Аттила (Attila) (шам. 395 ж. туылған – 453 ж. қайтыс болған) – ғұндардың патшасы, Ғұн державасының императоры, қолбасшы (билік еткен жылдары 434-453 жж.). Оны I мыңжылдықтың ірі тұлғасы деп …

Анақарыс (б.з.б. VII-VI ғғ.) өмір сүрген, Грекияға жасаған саяхаты кезінде өшпес даңққа бөленген сақ даласының ғұламасы. Өмірбаяны «Тарихты жеңімпаз ұлттар жазады» деген ұғым бар. Тарих – өткенмен …

Томирис (б.з.б. VI ғ.) – Геродоттың «Тарихтар» деп аталатын еңбегінің арқасында танылған сақ-массагеттердің атақты патшайымы. Томирис патшайымның ахеменидтердің патшасы Кирді жазалау тарихы сот төрелігінің символына …

Бумын қаған (туған жылы белгісіз – 552ж.) – бірінші түркі қағаны, Түркі қағанатының негізін салушы. Өмірбаяны Бумын қағанды кейбір дереккөздер «Ел қаған» («Ильхан») деп те атайды. Бұл …

Мұқан каған (туған жылы белгісіз– 572) – түркі елінің негізін қалаушы Бумын қағанның екінші ұлы. Түрік қағанатының 553–572 жылдардағы аса көрнекті билеушілірінің бірі әрі мемлекетті ұлы …

Білге Құтылық, Елтеріс Білге қаған(т. ж. б. – 691 ж.) – Екінші Шығыс Түрік қағанатының (682-744) негізін қалаған ұлы қағаны, аса көрнекті қолбасшы. Өз есімі Құтылық. Елтеріс …

Қапаған қаған (Бөгішор,Мочур, Мочжо) (туған жылы белгісіз-716) – Екінші Шығыс түрік қағанатының қағаны. Өмірбаяны Бүгінгі түркітілдес мемлекеттер мен оларды мекендейтін халықтардың қалыптасу үдерістерінің терең тамыры ежелгі түркілер …

Тоныкөк(650–716) – II Түрік қағанатының әскери және мемлекеттік қайраткері (682–745), bilgä «білімді, дана» атағына ие болған. Ол шамамен 650 ж. дүниеге келіп, 716 ж. [1, c. 69], [2, c. 921]. қайтыс болды. …

Күлтегін (684-731) – Екінші түрік қағанатына Қапаған қаған және Білге қағандар  билік еткен дәуірде жасаған батыр қолбасшы, көрнекті мемлекет қайраткері. Құтлық (Елтерiс) қағанның екiншi ұлы, Білге қағанның туған …

Білге қаған (қытай деректері бойынша – Могилян) (684–734)Шығыс (Екінші) Түрік қағанатының үшінші қағаны. Оның негізін қалаған Елтеріс қағанның ұлы. Ағасы Қапаған қаған билігі тұсында бірнеше …