Қазақстан Республикасының ғылым және жоғары білім министрлігі Ғылым комитеті

Ш.Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институты

Ташкент қ. ғылыми іссапар


Қазіргі уақытта институт қабырғасында «XVIII – XIX ғасырдың бірінші жартысындағы отандық және шетелдік тарихнамадағы Кіші жүз көшбасшыларының саяси портреттері» ғылыми жобасы іске асырылуда. Жобаның бірқатар міндеттерін шешу мақсатында 2021 жылғы 21-28 шілде аралығында Ташкент (Өзбекстан Республикасы) қаласына ЖҒҚ, т.ғ.к. Ғ.А. Шотанова және АҒҚ М.Р. Сатеновамен ғылыми іссапар ұйымдастырылды (РУзб.).

Бұл сапардың мақсаты Кіші жүздің дала элитасы өкілдерінің хиуа ақсүйектерімен өзара қарым-қатынасы мәселелері бойынша материалдарды анықтау және жинау болды. Осыған байланысты А. Навои ат. Ұлттық кітапхана қорларында революцияға дейінгі белгілі ғалымдардың, соның ішінде Данилевский Г.И., Муравьев Н., Абросимов, Иванов М.Н., Веселовский Н.И., Самойлович А.Н. және т.б. еңбектері қарастырылды. Кеңестік кезеңде бұл бағыттағы алғашқы зерттеулер зерттеушілер П.П. Ивановтың «XIX ғасырдағы Хиуа хандарының мұрағаты / Тарихи кіріспесі бар құжаттарды зерттеу және сипаттау / Орта Азия халықтарының тарихы үшін жаңа дереккөздер», М. Юлдашевтің «XIX аср Хива давлат ҳужжатлари» жұмыстары болды. Бұл жерде Б.В. Лунинді атап өтуге болады, оның еңбектерінде орыс шығыстануында Орта Азия хандықтарын зерттеу процесі қарастырылады.

Сонымен қатар, «Өзбекстан тарихы дереккөздерде. Өзбекстан саяхатшылар мен ғалымдардың хабарламаларында (XIX ғасырдың 20-80 жылдары). – Ташкент: Фан, 1990», «Саяхатшылар, географтар мен ғалымдардың хабаршылары (XVI – XIX ғасырдың бірінші жартысы). – Ташкент: Фан, 1998», «Өзбекстан тарихы (XVI – XIX ғасырдың бірінші жартысы). – Ташкент, 1993» және қазақ билеушілерінің хиуа билігі өкілдерімен қарым-қатынасы туралы жазылған қазіргі Өзбекстанның басқа да іргелі еңбектері қызығушылық танытты.

Ташкенттің белгілі ғалымдарымен кездесу бізді жобаның кейбір аспектілері бойынша бірқатар ғылыми ой-пікірлерге алып келді. Осы орайда, т.ғ.д., профессор Б.М. Бабаджановқа, т.ғ.к., аға ғылыми қызметкер О.Г. Пуговкинаға, т.ғ.д., Өзбекстан Республикасы Ғылым академиясы Тарих институтының «Тарихнама және деректану» бөлімінің меңгерушісі Н.А. Аллаеваға, кіші ғылыми қызметкер Н.Н. Гулбошевқа, т.ғ.к., АҒҚ М.С. Тоқтаеваға, PhD докторы В. Холовқа, т.ғ.к., АҒҚ О.А. Махмудоваға зор алғысымызды білдіреміз.