2023 жылғы 12 сәуірде «Ғылым ордасы» Орталық ғылыми кітапханасының конференц-залында «Академик Қ.И. Сәтбаевтың туғанына 125 жылдық мерейтойына дайындық және оны өткізудің өзекті мәселелері» атты дөңгелек үстел өтті. Іс-шараны академик Қ.И. Сәтбаевтың мемориалдық мұражайы Ш.Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтының (бұдан әрі-Институт) қатысуымен ұйымдастырды. Іс-шараны модераторы болып академик Қ.И. Сәтбаев мұражайының Достар клубының жетекшісі Базарбай Еркебайұлы Алтаев жүргізді. Институт атынан директордың қоғаммен байланыс жөніндегі орынбасары А.Т. Абдулина және Қазақстан тарихының 7 томдық академиялық басылымын дайындау орталығының директоры А. С. Уалтаева қатысты. Дөңгелек үстелге 30 – дан астам адам – ғалым-геологтар, тарихшылар, мұражай қызметкерлері, сондай-ақ меңгерушісі Ф.М. Смайылованың жетекшілігімен Қ.И. Сәтбаевтың құрметіндегі Алматы қаласының № 56 гимназиясының оқушылары қатысты.
Айта кетерлігі, 12 сәуір – ҚР Президентінің 2011 ж. 20 қазандағы №164 Жарлығымен “Ғылым қызметкерлерінің күні” болып белгіленді. Тарихи тұрғыда бұл мереке академик Қ.И. Сәтбаевтың туған күніне орайластырылған. Қаныш (Ғабдулғани) Имантайұлы Сәтбаев (12 сәуір 1899 – 31 қаңтар 1964) – көрнекті геолог-ғалым, геология-минералогия ғылымдарының докторы, ҚазКСР ҒА ұйымдастырушысы, Тұңғыш Президенті, КСРО ҒА академигі.
Дөңгелек үстелде Қ.И. Сәтбаев ат. Геологиялық ғылымдар институтының БҒҚ, ҚР ҰҒА корреспондент-мүшесі, геология-минералогия ғылымдарының докторы, профессор Сейтмуратова Элеонора Юсупқызы үлкен баяндамасын таныстырды. Ол академик Сәтбаевтың Геология институтын құрудағы еңбегіне тоқталып – оның сүйікті туындысы, Жезқазған мыс кен орнын ашу тарихы және сол кездегі геология саласындағы билік органдарының ауданның болашағы туралы пікіріне қайшылығын білдірді. Ол оқушыларды геология ғылымына қызығушылық танытуға, елімізде тапшылығы бар геологтардың кадрларын толықтыру керектігін айтты. Мерует Қуатқызы Әбусейітова, тарих ғылымдарының докторы, профессор, ҚР ҰҒА корреспондент-мүшесі Қ.И. Сәтбаевтың ғылымдағы жас ғалымдарды, геологтарды ғана емес, тарихшыларды да қолдаудағы рөлін, атап айтқанда қазақ мәдениеті мен тарихына қызығушылық танытқан Академик Сәтбаев және этнограф А. Х. Марғұланның бірлескен зерттеулеріне тоқталды.
Тарих ғылымдарының кандидаты А.Т. Абдулина «Соңғы жылдардағы Ш.Ш. Уәлиханов атындағы ТЭИ-дің тарихи зерттеу саласындағы негізгі жетістіктері (2018-2023 жж.)» атты баяндамасында көрнекті ғалым Қ.И. Сәтбаевтың өмірі туралы зерттелген ғылыми жобаларға жан-жақты тоқталды – “Ұлы Даланың ұлы есімдері “(2019 ж.), ” Қазақстанның ежелгі заманнан бүгінгі күнге дейінгі қысқаша тарихын әзірлеу” (2021-2022), “Ежелгі заманнан бүгінгі күнге дейінгі Қазақстан тарихы” академиялық басылымын жеті томдықта әзірлеу” (2021-2023) және т. б., сондай-ақ оқушылар мен студенттер арасында академик Қ.И. Сәтбаев туралы республикалық ғылыми жұмыстар конкурсын өткізу, оның мерейтойын ұйымдастыруға ҚР Орталық мемлекеттік мұрағатын тарту туралы ұсыныстар берілді, онда 7000-нан астам сақтау бірлігі бар көрнекті мемлекет қайраткерлері мен ғалымның жеке қоры сақталады. Тарих ғылымдарының кандидаты А.С. Уалтаева Қ.И. Сәтбаевтың 125 жылдығын ЮНЕСКО желісі бойынша мерекелеу туралы ұсыныс жасады. Бұл іс-шараны әлемдік деңгейге көтереді.
Қазақстан Республикасы Ұлттық музейінің (Астана) қызметкері А.Күзербай мерейтойлық шараларды ұйымдастыруға Түркі мәдениетінің ТҮРКСОЙ халықаралық ұйымын тартуды ұсынды. «Мәкен Төрегелдин атындағы Жезді ауылындағы (Қарағанды облысы) тау-кен және металлургиялық өнеркәсібі тарихы мұражайы» директоры З.З. Қазанбаева академик Сәтбаевқа байланысты мұражайда сақталған бірегей жәдігерлерге тоқталды.
Бақытжамал Ахметғалиқызы Аймұхамбетова, академик Қ.И. Сәтбаевтың Мемориалдық мұражайының бөлім меңгерушісі мұражайды ұзақ жылдар басқарып, оның дамуына, қорын толықтыруға көп күш жұмсаған музейдің материалдық-техникалық қорын нығайту үшін қаржыландыруды ұлғайту, өскелең ұрпақ арасында ақпараттық жұмысты жандандыру қажеттігін айтты. Ғалымның Ұлы Отан соғысының шиеленіскен жылдарындағы және соғыстан кейінгі жылдардағы өмірі мен қызметінің шежіресін, Қазақстан ғылымының қалыптасуы мен дамуына қосқан үлесін ашатын экспозиция жасау жоспарлануда.
Дөңгелек үстел жұмысы өте жемісті өтті. Қатысушылар 2024 ж. академик Қ.И.- Сәтбаевтың 125 жылдығын мерекелеуге алдын ала дайындалу қажет деген қорытындыға келді. Оны ұйымдастыру жөнінде жазбаша ұсыныстар дайындалады, ал мектеп оқушылары Қазақстан ғылымына жан-тәнімен қызмет еткен тұлғамен танысты!