Көрнекті мемлекет қайраткері Жұмабай Шаяхметовтің өмірі мен шығармашылығынан белгісіз беттер

27 айға гранттық қаржыландыру жобалары. (2020-2022)

Нәтижелер

Жоба туралы ИРН бағдарлама АРО8857330-КС 21

Белгілі қызметкер көрнекті мемлекеттік қайраткері Жұмабай Шаяхметов

Ғылыми тақырып атауы, ғылыми-техникалық бағдарламаның белгілі

қызметкері көрнекті мемлекеттік қайраткері Жұмабай Шаяхметов

Ғылымды дамытудың басым- бағытының атауы,ол бойынша өтінім

беріледі.Әлеуметтік және гуманитарлық ғылымдар саласындағы зерттеулер.

Мамандандырылған ғылыми бағыттың атауы,ол бойынша өтінім беріледі,зерттеу түрі:

іргелі, қолданбалы, гуманитарлық ғылымдар саласындағы пәнаралық

зерттеулер: Рухани жаңғыру және Ұлы даланың жеті қыры.

Стратегиялық маңызды мемлекеттік міндет,оны шешу үшін бағдарлама әзірленді.

Бағдарламаны іске асыру орны

Қазақстан Республикасы Алматы қаласы Шевченко 28.

Бағдарламаның басталуы мен аяқталуының болжамды күні оның ұзақтығы айлармен: 01 (қазан 10) 2020ж-31 (қараша) 2022ж,

Бағдарламаны өтініш беруші ұйымы: Ш.Ш.Уәлиханов атындағы Тарих және

этнология институты.

Бағдарламаның ғылыми жетекшісі- Қасымова Дидар Бейсенғалиқызы, ғылыми

қызметкер жетекшісі Ш.Ш.Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтында

Тарих ғылымдарының кандидаты.

Бағдарламаны орындаушылар- Жетекші Тарих ғалымдары жеке кезеңдерді зерттеу

бойынша мамандар және Ежелгі дәуірден бүгінгі күнге дейінгі Қазақстан тарихы.

1)Қабылдинов Зиябек Ермұқанұлы – Тарих ғылымдарының докторы, Ш.Ш.Уәлиханов

атындағы Тарих және этнология институтының директоры.

2)Аминов Талғатбек Фархатұлы – Тарих ғылымдарының кандидаты, Астана (

Нур-Султан) университетінің профессоры Қазақстан Республикасының Мемлекет

тарихы институты (Қазақстан, Нур-Султан)

3) Шаяхметов Ринат Равилұлы Тәуелсіз зерттеуші, Ж.Шаяхметовтың немересі

(Қазақстан Алматы)

4) Гривенная Людмила Александрқызы ( Қазақстан Петропавл қ)

5) Оралова Ақнұр – тарих пәнінен магистрі, Ғылыми қызметкер Ш.Ш.Уәлиханов

атындағы тарих және этнология институты.

Жобаны орындауға қосымша қызметкерлер тартылды Ш.Ш. Уәлиханов атындағы

Тарих және этнология институты.

Бағдарламаның мақсаты -зерттеулер негізінде сенімді дереккөздер, Отандық және

Шетелдік мұрағаттарда сақталған, БАҚ материалдары және куәгерлердің әңгімелері

бойынша Жұмабай Шаяхметовтың саяси портретін қайта құру тарихи жағдай аясында оның белсенді қызметі кезеңінің мемлекеттік лауазымдарда зерттеу.

Бағдарламаның міндеттері:

-оқудың негізгі жылдарын зерттеу және ашу Омбы Уезд аумақтың Ақмола облысында қалыптастыру,

-Жақын және алыс ата-бабаларды зерттеу, Жұмабай Шаяхметовтың ауыл аймақтарын және Ресей Федерациясының Омбы облысының аумағында зерттеу,

-Мұғалім лауазымына оның еңбек күндерін қарастыру, Омбы облысы Черлак Уезінің аумағындағы милиция қызметкерлері, Омбы облысының тарихи мұрағатынан бұрын белгісіз материалдарды анықтау,

-Ж.Шаяхметовтың өмірі мен қызметті егжей-тегжейлі зерттеу.

Петропавл Уезінің аумағында Ақмола облысы (1925-1938ж)

-жаңа материалдарды анықтау, оның қызметке келуіне және жұмысына байланысты,

Республика компартиясы үшінші хатшысының тағамына (1938-1939ж) байланысты

анықтау.

– Қазақстан компартиясының екінші хатшысы лауазымындағы оның мемлекеттік және партиялық жұмысын зерттеу (1939-1946ж) оның Екінші Дүниежүзілік соғыс жылдарындағы Қазақстанның дамуына қосқан үлесін зерттеді.

-Ж.Шаяхметовтың арнайы қоныс аударушылардың (шешендер,ингуш х және т.б. Әлеуметтік-тұрмыстық проблемаларын орналастыруды ұйымдастырудағы және шешудегі рөлі мен орнын зерделеу.

-оның одақтық республиканың бірінші басшысы лауазымындағы жұмысына талдау жасау (1946-1956ж)

-Ж.Шаяхметовтың қорғау жөніндегі қызметінің кезеңі мен ғалымдар ұлттық академияны тоталитарлық баспасөздерін зерттеу.

-оның КСРО жоғарғы кеңесі ұлттар кеңесінің төрағасы қызметіндегі жұмысын зерделеу (1950-1954ж)

-Ж.Шаяхметов пен Н.С. Хрущев қарама-қайшылықтың себептері мен салдарын анықтаңыз және оны Қазақстан компартиясының бірінші хатшысы лауазымынан алу процесін ашу (Ақпан 1954ж)

-Оның Шымкент және Мәскеу өмірінің кезеңдерін анықтау,

Бағдарлама міндеттерді шешуге бағытталған, стратегиялық құжаттарда қойылған:

Н.Ә Назарбаев Елбасының бағдарламалық мақалалары Болашаққа көзқарас қоғамдық сананы жаңғырту 12.сәуір 2017ж. (Ұлы даланың жеті қыры) 21 қараша 2018ж.

Қазақстан Мемелекеттік Цифрлық бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы 12 желтоқсан 2017ж №827,

Күтілетін нәтижелер:

Іздеу, жүйелеу, зерттеу тақырыбы бойынша мұрағаттық құжаттар мен материалдарды талдау және түсіндіру.

Қазақстандық және Ресейлік мұрағаттар қорларынан алынған құжаттар кешенін

жүйелеу.

Алматы, Нур-Султан, Петропавл, Шымкент, Мәскеу, Омбы қалаларында іссапарларды ұйымдастыру.

Мұрағаттық материалдар мәтіндерін компьютерлік теру және мәтіндерді аудару.

Монографияның бөліктерін жазу және құжаттар жинағын құрастыру. Монографияның

және мұрағаттық құжаттар жинағының дизайнын әзірлеу. Монографияны Ресей

Федерациясының баспаларында жариялау.

1 дөңгелек үстел өткізу, 1 республикалық ғылыми-практикалық конференция,

1 халықаралық ғылыми практикалық конференция.Қазақстандық баспаларда

кітаптар/тараулар жариялау. Ғылыми мақалалар түрінде жариялау жоспарлануда,

Отандық ғылыми журналдар мен басылымдардағы болашақ монографияның бөлімдері

( “Отан тарихы, ҚазҰУ Әль Фараби хабаршысы, Хабар, Ізденіс, Ұлт-тағылымы. (Ұлт

игілігі)

АПНУ Абай атындағы хабар, Қазақстан МОН РК жоғары мектебі (Қазақ тарихы және

т.б)

2022 жылдың Жұмыс жоспары.

2022 жылдың негізгі жоспарлары:

– Іздеу бойынша жұмыстың қорытынды бөлігін жүргізу, талдау және ғылыми

айналымға енгізу;

-жоба тақырыбы бойынша құжаттар мен материалдар жинағы үшін құжаттар тізбесін

жасау;

-жоба тақырыбы бойынша монография бөлімін жазу және редакциялау 9пл;

-Мәскеу, Санкт-Петербург, Петропавл, Шымкент қалаларында мұрағатта жұмыс істеу үшін ғылыми іссапарлар;

-екі мақала дайындау және жариялау немесе екі рецензияланатын ғылыми

басылымдар,

Web of Science халықаралық деректер базасымен индекстелетін;

1,2,3 квартал бойынша кіретін Social Science Citation Index немесе Arts and Humanities Citation Index базасы немесе Cite Score Scopus базалар бойынша 35 процент;

-Дайындық жұмысы және жоба тақырыбы бойынша халықаралық конференция өткізу “Ж.Шаяхметовтың өмірі мен қызметтен белгісіз беттер”;

-Рецензенттер тарапынан алынған ескертулер мен ұсынымдарды ескере отырып,

монография мен құжаттар жинағын рецензиялау, Қазақ және Ағылшын тіл

монографияның аудармасымен жұмыс. Монографияны басып шығару, 300-350 парақ

құжаттар жинағын басып шығару, плагиатқа қарсы тексеру;

-Ш.Ш.Уәлиханов Тарих және этнология институтының жоба тақырыбы бойынша

монографияның және құжаттар жинағының тұсаукесерін өткізу, Отандық БАҚ-та

жариялау;

-Жоба бойынша қорытынды есепті екі тілде дайындау (орыс тілі және ағылшын

тілінде

Информация

о проекте / программе ИРН АР08857330-КС-21: «Неизвестные старинцы из жизни и деятельности видного государственного деятеля Жумабая Шаяхметова»

Наименование темы научной, научно-технической программы: «Неизвестные старинцы из жизни и деятельности видного государственного деятеля Жумабая Шаяхметова». Наименование приоритетного направления развития науки, по которому подается заявка: Исследования в области социальных и гуманитарных наук. Наименование специализированного научного направления, по которому подается заявка, вид исследования: Фундаментальные, прикладные, междисциплинарные исследования в области гуманитарных наук: Духовная модернизация и Семь граней Великой степи.

Место реализации программы: Республика Казахстан, г. Алматы, Шевченко, 28

Предполагаемая дата начала и завершения программы, ее продолжительность в месяцах: 01.10.2020 г. – 31.11.2022 г.

Организация-заявитель программы: Институт истории и этнологии им. Ч.Ч.Валиханова

Научный руководитель программы – Касымова Дидар Бейсенгалиевна, ведущий научный сотрудник Института истории и этнологии им. Ч.Ч. Валиханова, кандидат исторических наук.

Исполнители программы – ведущие ученые-историки – специалисты по изучению отдельных периодов Истории Казахстана с древнейших времён до наших дней:

1. Кабульдинов Зиябек Ермуханович- доктор исторических наук, директор Института истории и этнологии им. Ч.Ч. Валиханова.

2. Аминов Талгатбек Фархатович- кандидат исторических наук, профессор университет «Астана», в.н.с. Института истории государства РК (Казахстан, Нур-Султан).

3. Шаяхметов Ринат Равильевич, независимый исследователь, внук Ж. Шаяхметова (Казахстан, Алматы).

4. Гривенная Людмила Александровна (Казахстан, г. Петропавловск).

5. Оралова Акнур- магистр истории, научный сотрудник ИИЭ им. Ч.Ч. Валиханова.

Дополнительно в исполнение проекта привлечены сотрудники Института истории и этнологии им. Ч.Ч. Валиханова.Цель программы – на основе исследования достоверных источников, содержащихся в отечественных и зарубежных архивах, материалах СМИ и рассказах очевидцев реконструировать политический портрет Жумабая Шаяхметова на фоне исторической обстановки периода его активной деятельности на государственных постах.

Задачи программы:

– изучить и раскрыть основные годы учебы и формирования на территории Омского уезда Акмолинской области;

– исследовать близких и дальних предков, аул, окружение Жумабая Шаяхметова на территории Омской области Российской Федерации;

– рассмотреть его трудовые будни на должности учителя, сотрудники милиции на территории Черлаковского уезда Омской области, выявив ранее неизвестные материалы из Исторического архива Омской области;

– подробно изучить жизнь и деятельность Ж. Шаяхметова на территории Петропавловского уезда Акмолинской области (1925–1938 гг.);

– вывить новые материалы, связанные с его приходом и работой на должность третьего секретаря Компартии республики (1938–1939 гг.);

– исследовать его государственную и партийную работу на должности второго секретаря компартии Казахстана (1939–1946 гг.), изучив его вклад в развитие Казахстана в годы Второй мировой войны;

– изучить роль и место Ж.Шаяхметова в организации размещения и решения социально-бытовых проблем спецпереселенцев (чеченцев, ингушей и др.).

– проанализировать его работу на должности первого руководитель союзной республики (1946-1956 гг.)

– исследовать период его деятельности по защите Ж. Шаяхметовым ученых и Национальной Академии от тоталитарного прессинга;

– изучить его работу на посту председателя Совета национальностей Верховного Совета СССР (1950-1954 гг.);

– выявить причины и последствия противостояния Ж. Шаяхметова и Н.С. Хрущева и раскрыть процесс его снятия с должности І секретаря компартии Казахстана (февраль 1954 г.);

– изучить шымкентский и московский периоды его жизни и т.д.

Программа направлена на решение задач, поставленных в следующих стратегических документах: программный статьи Елбасы Н.А. Назарбаева «Взгляд в будущее: модернизация общественного сознания» от 12 апреля 2017 г., «Семь граней Великой степи» от 21 ноября 2018 г.; Государственная программа «Цифровой Казахстан». Постановление Правительства Республики Казахстан от 12 декабря 2017 г. №827; Послание Президента РК К.К. Токаева «Казахстан в новой реальности: время действий» от 1 сентября 2020 г; программная статья Президента РК К.К. Токаева «Тәуелсіздік бәрінен қымбат» (газ. «Егемен Қазақстан» от 5 января 2021 г.).

Ожидаемые результаты:

Поиск, систематизация, анализ и интерпретация архивных документов и материалов по теме исследования.

Систематизация комплекса полученных документов из фондов Казахстанских и Российских архивов. Организация командировок в города Алматы, Нур-Султан, Петропавловск, Шымкент, Москва, Омск.

Компьютерный набор текстов архивных материалов и перевод текстов. Написание частей монографии и составление сборника документов. Подготовка к печати, разработка дизайна монографии и сборника архивных документов. Публикация монографий в издательствах Российской Федерации.

Проведение 1 круглого стола, 1 республиканской научно-практической конференции, 1 международной научно-практической конференции.

Публикация книг/глав в книгах в казахстанских издательствах. Планируется публикация в виде научных статей, некоторые разделы будущей монографии в отечественных научных журналах и изданиях («Отан тарихы», «Вестник КазНУ им. А. Фараби», «Вестник», «Ізденіс-Поиск», «Ұлт тағылымы» («Достояние нации»), «Вестник АПНУ им. Абая», «Высшая школа Казахстана» МОН РК, «Қазақ тарихы» и т.д.)

Публикация статей 3 (трех) статей в отечественных изданиях с ненулевым импакт-фактором (рекомендованных ККСОН), 2 (одной) статьи в рецензируемом зарубежном научном издании, индексируемом международной базой Scopus, входящем либо в 1 (первый), либо 2 (второй), либо 3 (третий), квартили и (или) имеющем процентиль по Cite Score в базе Scopus не менее 35 (тридцати пяти), издание монографии, сборника документов.

Основные результаты в 2020 г.:

Круглый стол по проекту

В рамках выполнения проекта 6 ноября 2020 года в Институте истории и этнологии имени Ч.Ч. Валиханова прошел в онлайн-режиме Круглый стол на тему: «Новые документы о жизни и деятельности Жумабая Шаяхметова» в рамках реализации проекта «Неизвестные страницы из жизни и деятельности видного государственного деятеля Жумабая Шаяхметова». Круглый стол был посвящен обсуждению основных аспектов жизни и деятельности государственного и партийного деятеля Казахстана Жумабека Шаяхметова (1902–1966 гг.), внесшего значительный вклад в экономическое и культурное развитие Казахской ССР.

На заседании круглого стола были обсуждены следующие вопросы:

Основные этапы жизни и деятельности Ж. Шаяхметова;

Вклад Ж. Шаяхметова в развитие сельского хозяйства, промышленности и культуры Казахской ССР;

Работа Ж. Шаяхметова в органах внутренних дел и государственной безопасности;

Деятельность Ж. Шаяхметова в годы Второй мировой войны;

Ж. Шаяхметов на государственной и партийной работе;

Ж. Шаяхметов в годы освоения целинных и залежных земель.

Публикации по проекту за 2020 год

1. «Материалы международной научно-практической конференции, посвященной 90-летию видного антрополога Оразака Исмагулова «Оразак Исмагулов – основоположник антропологической науки Казахстана» .- Алматы, 2020.

II Публикации в журналах КОКСОН:

. Әминов Т., Талғатбеков Ә. ЖҰМАБАЙ ШАЯХМЕТОВТЫҢ ЕКІНШІ ДҮНИЕЖҮЗІЛІК СОҒЫС ЖЫЛДАРЫНДАҒЫ ҚЫЗМЕТІ. Отан тарихы, №4 (92) 2020. С. 118-128.

Публикации по проекту за 2021 год

Аминов Т., Талгатбеков А. Деятельность Ж. Шаяхметова в годы Второй мировой войны. Отан Тарихы, №1(92). С. 118-129. Апр. 2021.
Касымова Д., Кудайберген улы Б. НЕКОТОРЫЕ АСПЕКТЫ РАЗВИТИЯ СЕЛЬСКОГО ХОЗЯЙСТВА В КАЗАХСТАНЕ В ПОСЛЕВОЕННОЕ ВРЕМЯ:

ДИРЕКТИВНЫЙ СТИЛЬ. Электронный научный журнал «edu.e-history.kz» № 1(25), 2021.

3. Касымова Д.Б., Кудайберген улы Б. Некоторые аспекты вопросов языковой политик в послевоенное время и позиция руководства Казахской ССР.//Отан тарихы. 2021. № 2 (94). С. 114-126.

4. Аминов Т., Талгатбеков А. ЖУМАБАЙ ШАЯХМЕТОВ – ВЫДАЮЩИЙСЯ КАЗАХСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ И ОБЩЕСТВЕННЫЙ ДЕЯТЕЛЬ. Отан тарихы. 2021. № 2 (94). С. 127- 141.

II Публикации в средствах массовой информации (СМИ):

Гривенная Л.А. Интервью на Северо-Казахстанском канале «Кызылжар» о деятельности Ж. Шаяхметова в г. Петропавловске (9 января 2021 года).

Гривенная Л.А. Интервью на Северо-Казахстанском канале «Кызылжар» о необходимости изучения исторического наследия и выдающихся личностей (26 февраля 2021 года).

III Участие и выступления исполнителей проекта на конференциях и «круглых столах» по темам проекта:

Гривенная Л.А. Международная научно-практическая конференция (10 февраля 2021 года). Тема выступления «Политические репрессии в Казахстане: методологические концепты и новые исследовательские подходы». Северо-Казахстанский Университет им. М. Козыбаева.
Гривенная Л.А. Республиканский «круглый стол» 16 февраля 2021 года, г. Нур-Султан. Тема выступления: «Тернистый путь к свободе: исторический взгляд на последствия АШАРШЫЛЫҚ». Организаторы Сенат Парламента РК, Институт истории и этнологии им. Ч. Валиханова, Институт истории государства РК.

16 сентября 2021 состоялась республиканская научно-практическая конференция «Жумабай Шаяхметов- видный государственный деятель» Конференция была посвящена обсуждению основных аспектов жизни и деятельности государственного и партийного деятеля Казахстана Жумабека Шаяхметова (1902–1966 гг.), внесшего значительный вклад в экономическое и культурное развитие Казахской ССР. Формирование исторического сознания, коллективной исторической памяти, гражданского согласия, казахстанского патриотизма невозможны без прояснения неизученных страниц прошлого. Жумабай Шаяхметов стоял у истоков создания государственного аппарата советского типа и казахской партийно-государственной административной элиты, определял развитие республики в самые горькие периоды её истории – насильственная модернизация советского типа, установление тоталитарного режима, Великая Отечественная война и послевоенное переустройство страны, транзит властных структур и общества от Сталина к Хрущеву.

Сборник по проекту:

1 Сборник материалов Республиканской научно-практической конференции «Жумабай Шаяхметов- видный государственный деятель». Алматы, 16 сентября 2021 г. Алматы: Институт истории и этнологии им. Ч.Ч. Валиханова, 2021.

Публикации статей участников проекта в сборнике материалов конферцении:

1. Кабульдинов З.Е. Становление Жумабая Шаяхметова: происхождение

2. Әминов Т.М. ЖҰМАБАЙ ШАЯХМЕТОВТЫҢ ЕКІНШІ ДҮНИЕЖҮЗІЛІК СОҒЫС ЖЫЛДАРЫНДАҒЫ (1939-1945) ҚЫЗМЕТІ ТУРАЛЫ

3. Асанова С.А. Жумабай Шаяхметов и развитие культуры Казахстана в послевоенные годы

4. Гривенная Л.А. Жумабай Шаяхметов: Петропавловский период жизни (1925-1938)

5. Гривенная Л.А. Жумабай Шаяхметов: государственный деятель, некоторые аспекты историографии вопроса

6. Гривенная Л.А. Как жила семья Ж. Шаяхметовых в г. Петропавловске

7. Капаева А.Т. Кадровая политика Жумабая Шаяхметова

8. Касымова Д.Б. Опыт изучения автобиографии Жумабая Шаяхметова

9. Касымова Д.Б. «Дело Кустанайской области» годы войны и позиция руководства Казахстана

10. Касымова Д.Б., Морякова М. Дело школы абаеведения: Голгофа Каюма Мухамедханова

11. Касымова Д.Б., Морякова М. Гонения на казахский эпос: эпизоды идеологических кампаний в Казахстане в 1940е годы

12. Касымова Д. Б., Калыбекова М. Ш. Ядерная страница в истории Казахстана. Роль руководства Казахстана

13. Касымова Д. Б., Шаяхметов Р.Р., Косанбаев С., Закарья Р. Шымкентский период в жизни и деятельности Ж. Шаяхметова

14. Касымова Д.Б. VII съезд компартии Казахстана: разночтения и создание мифа

15. Косанбаев С.К., Джунусбаев С.М. Тернистый путь Жумабая Шаяхметова

16. Смагулов Б., Касымова Д.Б. Жумабай Шаяхметов и специфика тоталитарного режима в отношении групп населения

17. Смагулов Б.К. Роль Шаяхметова в организации приема и размещении эвакуированных предприятий и специалистов из западных районов СССР

18. Талгатбеков А.Ф., Аминов Ж.Т. Государственная служба Жумабая Шаяхметова на должности третьего секретаря ЦК Компартии Казахстана (1938-1939 гг.)

19. Шаяхметов Р.Р. Жизнь Жумабая Шаяхметова после отставки

Публикации за 2022 год:

1. (со-автор Капаева А.Т.) Формирование кадров в советском Казахстане: стиль Жумабая Шаяхметова. //Отан тарихы. 2022. № 1 (97). С. 120-130.

2. (со-автор Аминов Т., Исаева А.) Роль Жумабая Шаяхметова в развитии системы образования в Казахской ССР.//Вестник Карагандинского университета. Серия «История. Философия». №4 (104)/2021. DOI 10.31489/2021HPh4/54-64

План работы на 2022 г.:

Основные планы на 2022 г.:

– проведение заключительной части работы по поиску, анализу, и введению в научный оборот материалов;

– составление перечня документов для сборника документов и материалов по теме проекта;

– написание и редактирование раздела монографии по теме проекта 9 п.л.

– научные командировки в гг. Москва, Санкт-Петербург, Петропавловск, Шымкент для работы в архивах;

– подготовка и публикация 2 (двух) статей или 2 обзоров в рецензируемых научных изданиях, индексируемых международными базами данных Web of Science, входящих в 1 (первый), 2 (второй) или 3 (третий) квартили, и (или) входящем в базу Social Science Citation Index или Arts and Humanities Citation Index, и (или) имеющих процентиль по CiteScore в базе Scopus не менее 35 (тридцати пяти);

– подготовительная работа и проведение международной конференции по теме проекта «Неизвестные страницы из жизни и деятельности Ж.Шаяхметова»;

– рецензирование монографии и сборника документов с учетом полученных замечаний и рекомендаций со стороны рецензентов, работа над переводом монографии на казахский и английский языки. Печать монографии, печать сборника документов – объемом по 300-350 страниц, проверка на антиплагиат.

– проведение презентации монографии и сборника документов по теме Проекта на базе ИИЭ им. Ч.Ч. Валиханова, с освещением в отечественных СМИ;

– подготовка итогового отчета по проекту на двух языках (русском и английском).

INFORMATION

on the project / program IRN АР08857330-КС-21: «Unknown pages form the life and activities of the prominent statesman Zhumabai Shayakhmetov»

The tile of the research program: «Unknown pages from the life and activities of the prominent statesman Zhumabai Shayakhmetov». The title of the priority direction of the scientific direction the project: Researches in the social and humanities. The title of the specialized scientific direction, type of research: fundamental, applied, interdisciplinary researches in the humanities: Spiritual modernization and Seven angles of the Great Steppe.

Strategically significant state task for what the program is developed: Article of the President of the Republic of Kazakhstan К.К. Тоkayev «Independence above all» in the newspaper «Egemean Kazakhstan» as of 5 January 2021.

The program realization site: Republic of Kazakhstan, Almaty, Shevchenko, 28

The program start and its completion, duration in months: 01.10.2020. – 31.11.2022.

The organization-applicant – C. C. Valikhanov Institute of history and ethnology.

The program scientific supervisor – Kassymova Didar Beisengalievna, leading researcher of the – C. C. Valikhanov Institute of history and ethnology, candidate of historical sciences.

The program participants – leading scholars-historians – specialists on some periods in history of Kazakhstan since early times until present times:

1. Kabuldinov Ziabek Yermukhanovich – doctor of historical sciences, director of the C.C. Valikhanov institute of history and ethnology (Kazakhstan, Almaty).

2. Aminov Talgatbek Farkhatovich – candidate of historical sciences, professor of “Astana university”, Institute of history of state of the Republic of Kazakhstan (Kazakhstan, Almaty).

3. Shayakhmetov Rinat Ravilevich, independent researcher, grandson of Z. Shayakhmetov (Казахстан, Алматы).

4. Grivennaya Ludmila Alexandrovna (Kazakhstan, Petropavlovsk).

5. Oralova Aknur- Master of Arts in history, researcher of C.C. Valikhanov institute of history and ethnology (Kazakhstan, Almaty).

For effective implementation of the project were attracted researchers of the C.C. Valikhanov institute of history and ethnology.

The program objective – on the basis of true sources analysis found in the domestic and foreign archives, mass media sources and memories of the contemporaries to reconstruct political portrait of Zhumabai Shayakhmetov at the background of the historical conditions during his actives times at the state posts.

The program tasks:

– to study and figure out main years of his studies and formation on the of Omsk uezd of Akmolinskaya oblast;

– to investigate close and distant ancestors, aul and surrounding of Zhumabai Shayakhmetov on the territory of Omsk oblast of the Russian Federation;

– to investigate his working years as a teacher, officer of militia in Cherlak uezd of Omskaya oblast, finding previously unknown materials from the Historical archive of the Omskaya oblast;

– to research life and activities of Z. Shayakhmetov in Petropavlovsk uezd of Akmolinskaya oblast (1925–1938);

– to reveal new materials connected with the coming of Shayakhmetov to the post of third secretary of the Communist party of Kazakh SSR (1938–1939);

– to investigate state and party activities of Shayakhmetov at the post of second secretary of the Communist party of Kazakh SSR (1939–1946), establish his contribution to the development of Kazakhstan during the World War II;

– to study the role and place of Shayakhmetov in organizing the deported peoples and settlement of social-economic problems of special settlers (Chechens, Ingushes and others):

– to analyze his work at the post of the first head of the union republic (1946-1956);

– to research the period of his activities on the championing the scholars and National Academy of sciences from the totalitarian pressure;

– to study his work t the post of the Chairman of the Nationalities Council of the Supreme Council of the USSR (1950-1954);

-to figure out the reasons and consequences of the confrontation between Z. Shayakhmetov and N. Khrushchev and reveal the process of his positions from the posts of the І secretary o the Communist party of Kazakhstan (February 1954);

– to study the Shymkent and Moscow periods of his life course;

Other objectives include: search, systematization, analysis and interpretation of archival documents and materials on the topic under research; systematization of the complex of documents obtained in the funds of the Kazakhstani and Russian archives; organization of trips to the cities Almaty, Nur-Sultan, Petropavlovsk, Shymkent, Moscow, Omsk, St Petersburg; computer typing of the archival documents and translation of texts; writing of monograph and compilation of the documents collection; preparation for publication; publication of the monograph in the publishing house of the Republic of Kazakhstan; hold 1 round table, 1 republican scientific practical conference, 1 international scientific-practical conference.

Publication of the book/chapters in the Kazakhstani publishing houses, of articles in the national academic editions («Otan tarihy», «al-Farabi university Herald», «Іzdenis-Poisk», «Ult tagylymy» («Heritage of the nation»), «Abay university herald», «Higher education school of Kazakhstan» of the Republic of Kazakhstan, «Qazaq tarihy», etc.)

Main results of the project realization in 2020:

Round table

On the 6 of November 2020 in the C. C. Valikhanov Institute of history and ethnology was held on-line Round table: «New documents on the life and activities of Zhumabai Shayakhmetov» within the framework of the project realization «Unknown pages from the life and activities of the prominent statesman Zhumabai Shayakhmetov». The round was devoted to the discussion of the major aspects of the life course of statesman and party leader Zhumabai Shayakhmetov (1902–1966), who contributed to the economic and cultural development of Kazakh SSR.

The following issues were discussed at the round table:

Main stages of the life course of Zhumabai Shayakhmetov;

Contribution of Z. Shayakhmetov into the development of agriculture, industry and culture of the Kazakh SSR;

Z. Shayakhmetov in the Interior bodies and state security organs;

Z. Shayakhmetov during the World War II;

Z. Shayakhmetov at the state and party work;

Z. Shayakhmetov during the Virgin lands campaign.

Plans for 2022:

– conduct concluding part of the research on searching, analysis and incorporating into the academic circulation of materials;

– compiling the list of documents for the collection of documents on the project topic;

– writing and editing of the monograph chapters by the project topic 9 p.p.

– research trips to Moscow, St Petersburg, Petropavlovsk, Shymkent to work in the archives;

– preparation and publication of 2 (two) articles or reviews in the peer-reviewed academic magazines, indexed in Web of Science, entering 1 (first), 2 (second) or 3 (third) quartiles, and (or) entering the base of Social Science Citation Index or Arts and Humanities Citation Index, and (or) with percentile by CiteScore in the Scopus base not less than 35 (thirty five);

– preparatory work for the international conference by the project topic «Unknown pages from the life and activities of the prominent statesman Zhumabai Shayakhmetov»;

– review of the monograph and documents collection considering the comments and recommendation of the reviewees, translation of the monograph into Kazakh and English languages. Monograph publication, publication of the documents collection – 300-350 pages, testing by anti-plagiarism.

– monograph presentation and documents collection on the project topic in the C.C.Valikhanov institute of history and ethnology with mass media highlighting;

– final report preparation in two languages (Russian and English).

Publications in 2020:

1. «Materials of the international scientific-practical conference dedicated to the 90-th jubilee of the outstanding anthropologist Orazak Ismagulov «Orazak Ismagulov – the founder of the anthropology in Kazakhstan».- Almaty, 2020.

II Publications in КОКСОН:

Әминов Т., Талғатбеков Ә. ЖҰМАБАЙ ШАЯХМЕТОВТЫҢ ЕКІНШІ ДҮНИЕЖҮЗІЛІК СОҒЫС ЖЫЛДАРЫНДАҒЫ ҚЫЗМЕТІ. Отан тарихы, №4 (92) 2020. С. 118-128.

Publications in 2021:

1. Аминов Т., Талгатбеков А. Деятельность Ж. Шаяхметова в годы Второй мировой войны. Отан Тарихы, №1(92). С. 118-129. Апр. 2021.

2. Касымова Д., Кудайберген улы Б. НЕКОТОРЫЕ АСПЕКТЫ РАЗВИТИЯ СЕЛЬСКОГО ХОЗЯЙСТВА В КАЗАХСТАНЕ В ПОСЛЕВОЕННОЕ ВРЕМЯ:

ДИРЕКТИВНЫЙ СТИЛЬ. Электронный научный журнал «edu.e-history.kz» № 1(25), 2021.

Publications for 2022:

1. (со-author Капаева А.Т.) Формирование кадров в советском Казахстане: стиль Жумабая Шаяхметова. //Отан тарихы. 2022. № 1 (97). С. 120-130.

2. (со-auothor Аминов Т., Исаева А.) Роль Жумабая Шаяхметова в развитии системы образования в Казахской ССР.//Вестник Карагандинского университета. Серия «История. Философия». №4 (104)/2021. DOI 10.31489/2021HPh4/54-64

II Publications in mass media:

III Participation and speeches at the conferences and «round table» by the project theme:

1. Гривенная Л.А. Международная научно-практическая конференция (10 февраля 2021 года). Тема выступления «Политические репрессии в Казахстане: методологические концепты и новые исследовательские подходы». Северо-Казахстанский Университет им. М. Козыбаева.