Ш.Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институты

Жобаныңжетекшесі:Қозыбаева М.М., PhD докторы

ЖБН: AP09259227

Жоба тақырыбының атауы: «1921-1922 жылдардағы Қазақстандағы жаппай ашаршылық және оның салдарлары (жаңа архивтік және жазбаша дереккөздер негізінде)».

Ғылымды дамытудың басым бағытының атауы: 7. Әлеуметтік және гуманитарлық ғылымдар саласындағы зерттеулер

Өтінім берілетін мамандандырылған ғылыми бағыттың атауы, зерттеудің түрі: 7.2. Гуманитарлық ғылымдар саласындағы іргелі, қолданбалы, пәнаралық зерттеулер: 7.2.6. Ұлы даланың Жеті қыры: мұра және қоғамның рухани жаңғыруының бастауы, зерттеу түрі – іргелі.

Жобаның басталатын және аяқталатын болжамды күні, оның айлармен көрсетілген ұзақтығы: 01.05.2021 – 31.12.2023 жж.

Жобаның идеясы – 1921-1922 жылдардағы Қазақстандағы жаппай аштық пен оның зардаптары туралы аз зерттелген архивтік, жазбаша және фольклорлық материалдар негізінде кешенді зерттеу жүргізу. Осы жобаны іске асыру үшін біз Қазақстан мен Ресейдің орталық және аймақтық мұрағаттары мен кітапханаларында жұмыс істеуге ниеттіміз, онда Қазақстанның ашаршылыққа ұшыраған халқының едәуір бөлігі көшіп келген.

2.2. Жобаның мақсаты – 1921-1922 жылдардағы Қазақстандағы аштық пен оның зардаптарын архивтік, жазбаша және фольклорлық дереккөздерді тарту негізінде кешенді және жүйелі түрде зерттеу.

2.3. Жобаның міндеттері

-1921-1922 жылдары Қазақстан аумағындағы өзекті мәселелер бойынша қолда бар отандық және шетелдік ғылыми әдебиеттер мен жарияланған дереккөздерге толық талдау жасау;

– 1921-1922 жылдардағы жаппай ашаршылық мәселесі бойынша мұрағат дереккөздерін, жазба дереккөздерін, фольклорлық шығармаларды жинау және жүйелеу;

– белгіленген аймақтағы жаппай ашаршылықтың себептері мен барысын талдау;

– жергілікті және орталық билік органдарының (Орынбор қаласындағы Қазақ кеңестік автономиясының) 1921-1922 жылдардағы жаппай ашаршылыққа қарсы тұру процесін зерттеу;

– ашаршылықтағы және аштықтан қайтыс болған республика азаматтарының санын анықтау;

– тұратын округтерден тыс жерлерге, оның ішінде көршілес ресейлік губерниялардың аумағына қоныс аударған қазақстандықтардың санын анықтау;

– 1921-1922 жылдардағы ашаршылық жаппай қырылған аудандарды зерттеу;

– ашыққан халықтың республикадан тыс жерлерге көші-қон ерекшеліктерін зерделеу;

– 1921-1922 жылдардағы жаппай ашаршылық жылдарында Ресейдің шектес губерниясының аумағында қалған қазақтардың әлеуметтік-құқықтық жағдайын талдау;

– Ресейдің шектес өңірлерінен ашбосқындарға қайта оралу үдерісін көрсету;

– Қазақстанның солтүстік және солтүстік-шығыс өңірлеріне оралған ашбосқындарды жұмысқа орналастыру және олардың әлеуметтік-тұрмыстық проблемаларын шешу процесін зерделеу;

– 1921-1922 жылдары Солтүстік және Солтүстік-Шығыс Қазақстан аумағындағы жаппай ашаршылықтың теріс үрдістерін анықтау;

– Қазақстандағы ашаршылықты РСФСР мен Түркістан АКСР-дағы ашаршылықпен салыстырмалы талдау жүргізу;

– Қазақстан мысалында 1921-1922 жылдардағы ашаршылықпен күрестің неғұрлым тиімді жақтарын анықтау. 

Жоба нәтижесінде 1921-1922 жылдардағы Қазақстандағы ашаршылық тарихы және оның зардаптары туралы ұжымдық монография шығару және архивтік және жазбаша дереккөздер жинағын шығару жоспарланып отыр. Зерттеудің негізгі нәтижелері бірқатар отандық және шетелдік ғылыми журналдарда көрініс табады, сонымен қатар Қазақстан тарихы бойынша бірқатар оқулықтар мен оқу құралдарына орналастырылады, олардың авторлары зерттеу тобының мүшелері болады. Қазақстандағы «тарих», «тарих және археология» мамандандырылған жоғары оқу орындарының студенттері, магистранттары мен докторанттары және басқа гуманитарлық бағыттағы студенттер үшін арнайы дәріс курстарын әзірлеу күтілуде. Бұл жобаның ғылыми нәтижелерін тұтынушылар архивтер, мұражайлар, университеттер, ғылыми-зерттеу институттары, ҚР Сыртқы істер министрлігі, сондай-ақ Қазақстан Республикасының және шет елдердің тұрғындары болады.

Зерттеу тобы:

Жоба жетекшісі – Козыбаева Махаббат Маликовна, PhD доктор, жетекші ғылыми қызметкер, Ш.Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтының Нұрсұлтан қ. филиалы директорының м.а. Отандық және шетелдік журналдарда жарияланған 70-тен астам ғылыми мақалалардың авторы, 3 монографияның бірлескен авторы. Жұмыстың бағыты мен сипаты – ЖҒҚ, жобаны басқару, жақын шет елдерде мұрағаттық материалдарды жинау, ғылыми мақалаларды дайындау және жариялау, монографияның бөлімдерін жазу және материалдар жинағын дайындау. 

Scopus профиліне сілтеме: https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=55933887400.

Web of Science профиліне сілтеме: AAQ-9912-2020.

ORCID профиліне сілтеме: https://orcid.org/0000-0002-7223-2439.

Жобаның негізгі орындаушылары:

1. Капаева Айжан Токановна – тарих ғылымдарының докторы, профессор, Ш.Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтының БҒҚ. Жұмыстың бағыты мен сипаты – БҒҚ, ғылыми мақалаларды жариялау және мұрағаттық құжаттар жинағын және ұжымдық монографияны дайындауға қатысу. 

2. Құдайбергенова Айжамал Ибрагимовна – тарих ғылымдарының докторы, профессор, Ш.Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтының тарихи демография және ҚХА бөлімінің БҒС. Жұмыстың бағыты мен сипаты – БҒҚ, ғылыми мақалаларды жариялау және мұрағаттық құжаттар жинағын және ұжымдық монографияны дайындауға қатысу. 

3. Асанова Салтанат Амиргалиевна – тарих ғылымдарының кандидаты, Ш.Ш.Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтының XX ғасырдағы Қазақстан тарихы бөлімінің ЖҒҚ. Жұмыстың бағыты мен сипаты – ЖҒҚ, жоба тақырыбы бойынша мұрағаттық құжаттарды жинау, материалдарды талдау және жүйелеу, ғылыми журналдарда мақалалар жариялау, мұрағаттық құжаттар жинағын және ұжымдық монографияны дайындауға қатысу. 

4. Гривенная Людмила Александровна – тарих ғылымдарының кандидаты, М. Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінің Қазақстан халқы Ассамблеясы кафедрасының меңгерушісі. Жұмыстың бағыты мен сипаты – ЖҒҚ, отандық мұрағат қоймаларында зерттелетін мәселелер бойынша мұрағат материалдарын жинау, ғылыми мақалаларды дайындау және жариялау, монография бөлімін және мұрағат құжаттары жинағын, БАҚ-та мақалалар жазуға қатысу. 

5. Рауан Байдалы Жомартулы – PhD докторы, қауымдастырылған профессор, А. Байтұрсынов атындағы Қостанай Өңірлік университеті Қазақстан тарихы кафедрасының меңгерушісі.  Жұмыстың бағыты мен сипаты – ЖҒҚ, мұрағаттық құжаттарды жинау, материалдарды талдау және жүйелеу, ғылыми журналдарға мақалалар жариялау және мұрағаттық құжаттар жинағын және ұжымдық монографияны дайындауға қатысу. 

6. Мурзаходжаев Куаныш – тарих магистрі, жобаны орындаушы. Жұмыстың бағыты мен сипаты – ҒҚ, жоба тақырыбы бойынша мұрағаттық құжаттарды жинау, материалдарды талдау және жүйелеу, ғылыми журналдарға мақалалар жариялау және мұрағаттық құжаттар жинағын және ұжымдық монографияны дайындауға қатысу.

7. Конкабаева Арайлым – тарих магистрі, жобаны орындаушы. Жұмыстың бағыты мен сипаты – ҒҚ, жоба тақырыбы бойынша мұрағаттық құжаттарды жинау, материалдарды талдау және жүйелеу, ғылыми журналдарға мақалалар жариялау және мұрағаттық құжаттар жинағын және ұжымдық монографияны дайындауға қатысу. 

8. Бекенова Амагул Арапхановна– КҒҚ, тарих магистрі. Жұмыстың бағыты мен сипаты – ҒҚ, ғылыми мақала дайындау үшін зерттелетін мәселелер бойынша мұрағаттық және жазбаша материалдарды жинау және өңдеу. 

Жоба басшысы мен мүшелерінің негізгі жарияланымдары туралы мәліметтер:

1. Kozybayeva M. “Alien Elements” in the Social Structure and Everyday Life of City Population in Northern Kazakhstan in the 1920s (as exemplified by Akmolinsk) // Life Science Journal. – 2014. – Vol.11 – Iss. 9 – P. 348-351. ISSN 1097-8135 SJR_2014: 0,161 (Scopus) – 0,7. (Coauthor Kabuldinov Z.Y.)

2. Kozybayeva M. City Family of North Kazakhstan in 1920-1930s. // The Anthropologist. International Journal of Contemporary and Applied Studies of Man. Volume 22, Number 3, December 2015. (Thompson Reuters). – 0,7 (Coauthor Kabuldinov Z.Y.)

3. Kozybayeva, M. M. Study of some subethnic and genealogical groups of Kazakhs in pre-revolutionary Russian historiography (XVIII – early XX century) // Bulletin of the National Academy of Sciences of the Republic of Kazakhstan on December 15, 2019 doi.org/10.32014/2019.2518-1467.180 (Web of Science)

4. Козыбаева М.М. История этнокультурного взаимодействия в Северном и Северо-Восточном Казахстане в контексте изучения казахстанской модели национального единства // Үлкен Алтай әлемі – Мир Большого Алтая – World of Great Altay 5(3) 2019 с.458-469 DOI: 10.31551/2410-2725-2019-5-3 (РИНЦ) 0,4 (Мамытова С.Н.)

5. Козыбаева М.М. «Социально чуждые элементы» в повседневной жизни городского населения Северного Казахстана во второй половине 1920-х годов // Вестник Евразийского национального университета им. Л.Н. Гумилева. Серия Гуманитарные науки. – Астана, 2014 – №3 (100). Ч.1 – С.261-266. ISSN 1028-9364. – 0,3 (ККСОН)

6. Козыбаева М.М. Повседневная и культурная жизнь городского населения Северного Казахстана в 1920-1930-е годы (на примере города Кустаная). // Вестник Евразийского национального университета им. Л.Н. Гумилева. Серия Гуманитарные науки. – Астана, 2014. №3 (100). Ч.2 – С.448-454. ISSN 1028-9364 – 0,5 (соавтор Маслов Х.Б.) (ККСОН)

7. Козыбаева М.М. Влияние голода 1921-1922 годов на повседневную жизнь городского населения Северного Казахстана. // Вестник Карагандинского университета. Серия История. Философия. – Караганды, 2014 – № 3(75)  С. 162-167. ISSN 0142-0843 – 0,3 (ККСОН)

8. Козыбаева М.М. Городская семья и проблемы советского общества в 1920-1930-е гг. в контексте изучения истории повседневности городов Северного Казахстана // Вестник Евразийского национального университета им. Л.Н. Гумилева. Серия Гуманитарные науки. – Астана, 2015 – №2 (100). – С.344–350.  ISSN 1028-9364 – 0,4 (ККСОН)

9. Козыбаева М.М. Развитие торговли и ее роль в повседневной жизни городского населения Северного Казахстана в 1920-1930-е гг. // Вестник государственного университета имени Шакарима города Семей. –  2015 – №3 (71) – С. 222–225. – 0,4 (ККСОН)

10. Козыбаева М.М. Города Северного Казахстана в системе административно-территориального устройства республики в 1920-1930-е гг. в рамках изучения истории повседневности // Вестник Евразийского гуманитарного института. – 2015 – №4 – C.32-40. (ККСОН)

11. Козыбаева М.М. Қазақ ұлттық этнографиялық келбетінің айнасы. «Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі». 5 томдық энц. (Ғыл. ред. және жоба жетекшісі Н. Әлімбай. – Алматы: «Әлем Даму Интеграция» ЖШС, 2018). Сын-пікір // «edu.e-history.kz» электрондық ғылыми журналы – 2019 – №1 (17) (З.Е. Қабылдинов, С.М. Борбасов) (ККСОН)

12. Козыбаева М.М. Особенности социально-экономического положения крестьянства Северо-Казахстанской области в послевоенный период // Отан тарихы. – 2020. – № 3 (91). – С. 150-131. (Құдайбергенұлы Б.) (ККСОН)

13. Козыбаева М.М. Концептуальное переосмысление национальной истории: вклад А. Кузембайулы в развитие исторической науки Казахстана // Отан тарихы. – 2020. – № 1 (89). – С. 58–72. (Абиль Е.А.) (ККСОН)

14. Козыбаева М.М. Ұлы Отан соғысы жылдарындағы Павлодар қаласы // Электронный научный журнал «edu.e-history.kz» № 2(22), сәуір-маусым 2020 (Б. Құдайбергенұлы, Б.Ж. Кабдушев) (ККСОН)

15. Kozybayeva M.M. Methodological problems in the study of interaction between state and society in North Kazakhstan in 1920-1930 // История и этнография тюркоязычного населения Западной Сибири и сопредельных территорий. Cборник материалов международного круглого стола – Астана, 2013. – С.52–58

16. Гривенная Л.А. Неизвестный «Голодомор» (о голоде 1921-1922 годов в Казахстане). // «Г.Н. Потанин – ученый, путешественник, общественный деятель: Российская интеллигенция ХIХ века и проблемы истории и этнографии казахов»: материалы международной научно-практической конференции, посвященной 170-летию Г.Н. Потанина. –  Павлодар: ПГУ им. С. Торайгырова, 2005. – С.305-311.

17. Гривенная Л.А. Продовольственная политика и антикрестьянские репрессии Советской власти в Казахстане (1918-й -1921 гг.) // Вестник КарГУ. –  Серия «История. Философия. Право». – №4. – Караганда: КарГУ им. Е. Букетова, 2005. –  С.6-18

18. Гривенная Л.А. Голодомор в казахской степи // Северный Казахстан: областная общественно-политическая газета. – 30 мая 2013 г. – С.4.

19. Гривенная Л.А. Большой голод // Материалы международного форума в рамках проекта «Память во имя будущего», посвященного Дню памяти жертв политических репрессий, 30-31 мая 2016 г., г. Жезгазган. – 30-31 мая 2017 г., г. Кызылорда. – Астана, 2017. –С.131-136.

20. Асанова С.А. Исторический нарратив как источник формирования идентичности в современном Казахстане. // Историческая память как источник конструирования казахстанской идентичности. Мат. 4-й г. науч. – практ. конф. Научно-экспертной группы АНК г. Алматы (26 ноября 2015 г., Дом Дружбы). – Алматы: ИФПР КН МОН РК, 2016. – 140 с. С. 35-39

21. Асанова С.А. Тюркские народы в условиях советской модернизации // Материалы международного симпозиума: «Роль Тюркского мира в диалоге цивилизаций. (28-29 апреля 2009.г. Алматы). Алматы: МСОИ. 2009. С.274-278.

22. Baidaly R.Zh. Civil and legal activities of the lawyer Turlybayev in Siberia at the beginning of the 20^th century // Bylye Gody. – 2017. – Vol. 44, Is. 2. – P. 597-607 (Kabuldinov, Z., Aitmuhambetov, A.A., Nauryzbaeva, E.K.) DOI:10.13187 / bg.2017.2.597, ISSN: 2073-9745 E-ISSN: 2310-0028 – журнал имеет процентиль по CiteScore в базе Scopus – 87%

23. Байдалы Р. Дәстүрлі қазақ қоғамы мен тұлғаларды зерттеуші // Қазақ тарихы № 10 (177), 2019. – 17-19 б.

24. Байдалы Р. «Созақ көтерілісі»// ІІІ Республиканская студенческая научно-практическая конференция, посвященная реализации Президенской программы «Рухани жаңғыру». – Караганда, 2018. ISBN 978-9965-39-692-2.

25. Байдалы Р.1921-1922 жылдардағы Қостанай өңіріндегі аштық және оның салдары // Қазақстан – менің Отаным = Казахстан – мое Отечество: «Рухани жаңғыру»Бағдарламасы аясында «Алтын орданың 750-жылдығына» арналған V Респ. студ.ғыл.-тəжір. конф. материалдары. –  Қарағанды: ҚарМУ баспасы, 2019. – 403 б. – Қазақша-орысша. ISBN 978-9965-39-784-4

36. Конкабаева А.Н. ХХ ғасырдағы Маңғыстау өлкесінің тарихы естеліктер негізінде // Отан тарихы.– 2017. – №4. – 131-136 бб.

27. Конкабаева А.Н. Ауызша тарих: деректемелік талдау мәселелері // Электронный научный журнал «edu.e-history.kz». – 2017 – №3 (07) http://edu.e-history.kz/ru/publications/ view/ 500 (в соавторстве Жүгенбаева Г.С., Бұрханов Б.Б.)

2021 жылғы негізгі нәтижелер

1. Отандық және шетелдік ғылыми әдебиеттерге және жарияланған деректерге егжей-тегжейлі талдау жүргізу. Жоба тақырыбы бойынша архивтік дереккөздерді, жазбаша деректерді, фольклорлық шығармаларды жинау және жүйелеу.

1921-1922 жылдардағы Қазақстандағы ашаршылық мәселесі бойынша отандық және шетелдік ғылыми әдебиеттерге және жарияланған деректерге егжей-тегжейлі талдау жүргізілді, жоба тақырыбы бойынша архив деректерін, жазбаша дереккөздерді, фольклорлық шығармаларды жинау және жүйелеу жүзеге асырылды. ҚР Ұлттық кітапханасының, Ұлттық академиялық кітапхананың және Ресей мемлекеттік кітапханасының қорларын зерттеу негізінде 1921-1922 жылдардағы Қазақстандағы ашаршылық мәселесі бойынша отандық және шетелдік әдебиеттердің библиографиясы құрылды, оған апаттың себептерін негізінен соғыс пен құрғақшылықтың салдарымен түсіндірген Кеңес тарихшыларының жұмыстары кірді (Поляков Ю.Л., Хенкин Е.М.). Бұл еңбектерде РКП(б) және мемлекеттік органдардың аштыққа қарсы күрестегі саясатының аспектісіне баса назар аударылды. 20-шы жылдардағы аграрлық экономистер статистикалық мәліметтер мен санақтарды талдау негізінде аштықтың басты себебі болған ауыл шаруашылығындағы дағдарыс туралы қорытынды жасады (С.М. Дубровский, Б.Н. Книпович, Н.Д. Кондратьев, А.И. Хрящева, С.Г. Струмилин и т.д.). 50-ші жылдары кейбір еңбектерде аштықтың себебі Кеңес мемлекетінің кері саясатында, жүргізілген азық-түлік салғыртының нәтижесінде дақылдардың азаюы байқалды. Жергілікті және орталық билік органдарының (Орынбор қаласындағы Қазақ кеңестік автономиясының) архив құжаттары негізіндегі жаппай ашаршылыққа қарсы тұру процесі зерттелді. Отандық архивтерде архив материалдары жинақталды: ҚР Орталық мемлекеттік архивінде (5, 30, 82, 224, 1215 қорлары), ҚР Президенті Архивінде, (139, 141, 142, 293, 666, 811, 813 қорлары), Нұр-Султан қ. Мемлекеттік архивінде (104, 111, 112, 244, 246, 250, 270, 275 қорлары) Ақтөбе облысының Мемлекеттік архивінде (Р-1, Р-3, Р-69, Р-517 қорлары), Қостанай облысының Мемлекеттік архивінде (620, 670 қорлары), сонымен қатар шетелдік архивтерде: Мәскеу қ. (РФ) Ресей Федерациясының Мемлекеттік архивінде (P1064, P1065 қорлары), Ресейдің әлеуметтік-саяси тарихының мемлекеттік архивінде (62 қ., 3 т., 694 іс, 768), Ресей мемлекеттік жаңа тарих архивінде (3 қ., 40 т., 63 іс; 51 қ., 6, 7, 8 істер). (Аталған архивтерде аштыққа қарсы күрес және ашаршылық салдарымен күрес бойынша жергілікті және орталық билікті ұйымдастыру туралы сирек материалдар анықталды. Бар әдебиеттер мен архив құжаттарын талдау нәтижесінде ашаршылықтың себептері туралы қорытынды жасалды. 

2. Іс-шаралар өткізу:

2021 ж. 21 қыркүйекте 1920 жылдардың басындағы ашаршылықтың 100 жылдығына арналған «Отандық және шетелдік ғылыми әдебиеттегі 1921-1922 жылдардағы Қазақстандағы ашаршылық» тақырыбында дөңгелек үстел ұйымдастырылып өткізілді, шетелдік және отандық ғалымдар қатысты. Дөңгелек үстел барысында 1921-1922 жылдардағы ашаршылықты зерттеудің тұжырымдамалық және әдіснамалық тәсілдері қарастырылды, Қазақстандағы 1921-1922 жылдардағы ашаршылықтың себептері, ауқымы мен салдары туралы жаңа архив деректері, ашаршылық туралы баяндау деректері ретінде ауызша тарих көрсетілді, 1920 жылдардың басындағы ашаршылық кезеңіндегі шаруа көтерілістеріне ғылыми әдебиеттерде баға берілді, 1921-1922 жылдардағы ашаршылыққа қарсы күрестегі ресми билік пен қайырымдылық ұйымдарының отандық және шетелдік тарихнамадағы рөлі көрсетілді. 

3. Конференцияларға қатысу:

1. Козыбаева М.М. Голод 1921-1922 гг. и его последствия // Международный онлайн-форум «Независимость Республики Казахстан: история и память» в рамках международного проекта «Тарихтан тағылым – өткенге тағзым» – «Память во имя будущего». – Павлодар, 31 мая 2021 г.
2. Кудайбергенова А.И. Ашаршылық мәселесінің статистикалық мәліметтердегі көрінісі // «ХХ ғ. 30-жылдардың басында Қазақстандағы ашаршылық: қайғылы тарих сабақтары» атты республикалық онлайн-конференция  материалдары. – Алматы-Павлодар,  27.05.2021 ж.
3. Құдайбергенова А.И. Сандар сөйлейді: Қазақстандағы ашаршылық мәселесіндегі ақтаңдақтар // Международный научный семинар «Политикодемографические последствия голода в Казахстане 20-30-е гг. ХХ в.», ЕНУ им. Л.Н. Гумилева, 11 мая 2021 г.
4. Кудайбергенова А.И. Ашаршылықты зерттеудегі өзекті мәселелер // Республиканский круглый стол на тему: «Беженцы голодомора 30-х годов ХХ века в Казахстане: новые источники и исследования». – Костанай, ИИЭ им. Ч.Ч. Валиханова, Костанайская областная универсальная научная библиотека им. Л.Н. Толстого, 28 мая 2021 г.
5. Гривенная Л.А. Трагедия вековой давности: жертвы и палачи» // Республиканская научно-практическая конференция «Забвению не подлежат». – Усть-Каменогорск, 31 мая 2021 г.
6. Гривенная Л.А. Участники крестьянского протестного движения с 1917 до середины 1930 года // Круглый стол «Организация и проведение работы региональной комиссии по вопросам «Полной реабилитации жертв политических репрессий». – Петропавловск, «Северо-Казахстанский университет имени М. Козыбаева 31 мая 2021 г.
7. Гривенная Л.А. Политика «военного коммунизма» в Казахстане как предтеча голода начала 1920-х годов // Всероссийская научная конференции «Актуальные вопросы истории Сибири. Тринадцатые научные чтения памяти профессора А.П. Бородавкина», Барнаул, 7-8 октября 2021 г.
8. Гривенная Л.А. «Голод начала 1920-х годов в Казахстане как гримаса «военного коммунизма» // Республиканской научно-практической конференции «История Казахстана в советский период: исследования и проблемы», организуемой в рамках реализации проекта программно-целевого финансирования «Разработка академического издания «История Казахстана с древнейших времен до наших дней» в 7 томах» по 6-му тому «История Казахстана в советский период (1917-1991 гг.)». – Алматы, Институт истории и этнологии им. Ч.Ч. Валиханова, 20 октября 2021 г.
9. Капаева А.Т. Причины голода 1921-1922 гг. в Казахстане // Круглый стол «Голод в Казахстане в 1921-1922 годах в отечественной и зарубежной научной литературе», посвященный 100-летию голода начала 1920-х годов. – Алматы, Институт истории и этнологии им. Ч.Ч. Валиханова, 21 сентября 2021 г.
10. Гривенная Л.А. «Бандитизм» или «протест»: к вопросу о тенденциях в освещении крестьянских вооруженных выступлений начала 1920-х годов в научной литературе» // Круглый стол «Голод в Казахстане в 1921-1922 годах в отечественной и зарубежной научной литературе», посвященный 100-летию голода начала 1920-х годов. – Алматы, Институт истории и этнологии им. Ч.Ч. Валиханова, 21 сентября 2021 г.
11. Асанова С.А. Советская система социального распределения в условиях голода 1921-1922 гг. // Круглый стол «Голод в Казахстане в 1921-1922 годах в отечественной и зарубежной научной литературе», посвященный 100-летию голода начала 1920-х годов. – Алматы, Институт истории и этнологии им. Ч.Ч. Валиханова, 21 сентября 2021 г.
12. Козыбаева М.М. Голод 1921-1922 годов в Северном Казахстане (по материалам периодической печати) // Круглый стол «Голод в Казахстане в 1921-1922 годах в отечественной и зарубежной научной литературе», посвященный 100-летию голода начала 1920-х годов. – Алматы, Институт истории и этнологии им. Ч.Ч. Валиханова, 21 сентября 2021 г.
13. Байдалы Р.Ж. 1921-1922 жж. Қостанай губерниясындағы ашаршылық // Круглый стол «Голод в Казахстане в 1921-1922 годах в отечественной и зарубежной научной литературе», посвященный 100-летию голода начала 1920-х годов. – Алматы, Институт истории и этнологии им. Ч.Ч. Валиханова, 21 сентября 2021 г.
14. Конкабаева А. 1921-1922 жылдардағы аштық кезіндегі жұқпалы аурулардың тарауы // Круглый стол «Голод в Казахстане в 1921-1922 годах в отечественной и зарубежной научной литературе», посвященный 100-летию голода начала 1920-х годов. – Алматы, Институт истории и этнологии им. Ч.Ч. Валиханова, 21 сентября 2021 г.

4. 2021 жылғы зерттеулердің негізгі нәтижелерін жариялау

1) БҒССҚК ұсынған отандық басылымдардағы жарияланымдар:

1) Қапаева А.Т. Кеңес өкіметінің «әскери коммунизм» жағдайындағы Қазақстандағы азық-түлік саясаты / Отан тарихы. – 2021. – № 4 (96) – 117-125 бб.;

2) Қозыбаева М.М., Құдайбергенова А.И., Байдалы Р.Ж. Қазақстандағы 1921-1922 жылдардағы ашаршылық және оның зардаптары (Солтүстік Қазақстан материалдары негізінде) // Отан тарихы. – 2021. – № 4 (96)№ – 149-157 бб.;

3) Конкабаева А.Н., Мурзаходжаев К.М. Некоторые аспекты голода в Казахстане в 1921-1922 годах: архивных документах и письменных материалах // Отан тарихы. – 2021. – № 4 (96). – 166-172 бб.

2) Шетелдік басылымдардағы жарияланымдар (РҒДИ)

1. Асанова С.А. Социальная политика советской власти в условиях голода 1921-1922 гг. в Казахстане // Вестник Кыргызского национального университета им. Ж. Баласагына. – 2021. – № 2 (106). – С. 83-90. (РИНЦ)
2. Козыбаева М.М., Гривенная Л.А. Неизвестный голод начала 1920-х годов в казахской степи. // Вестник Кыргызского национального университета им. Ж. Баласагына. – 2021. – № 2 (106). – С. 91-99. (РИНЦ)
3. Капаева А.Т. Голод в Казахстане 1921-1922 гг. и борьба с эпидемиями // Вестник Кыргызского национального университета им. Ж. Баласагына. – 2021. – № 3 (107). (в печати) (РИНЦ)

3) Отандық басылымдардағы жарияланымдар (РҒДИ):

1. Асанова С.А. Малоизученные аспекты голода 1921-1922 гг. в Казахстане // Электронный научный журнал «edu.e-history.kz». – 2021. – № 3 (27). // https://edu.e-history.kz/ru/publications/view/1698 (дата обращения – 11.11.2021 г.) (РИНЦ)
2. Капаева А.Т. Продовольственная политика советской власти в Казахстане в условиях «военного коммунизма» // Электронный научный журнал «edu.e-history.kz». – 2021. – № 3 (27). // https://edu.e-history.kz/ru/ publications/view/1702.  (дата обращения – 11.11.2021 г.) (РИНЦ)
3. Kozybayeva M.M. THE FEATURES OF FAMINE OF 1921-1922 IN KAZAKHSTAN AND ITS CONSEQUENCES // Электронный научный журнал «edu.e-history.kz». – 2021. – № 3 (27). // https://edu.e-history.kz/ru/publications/view/1709. (дата обращения – 11.11.2021 г.). (coauthor – Malabayev S.K.) (РИНЦ)

4) Конференция жинақтарындағы Жарияланымдар:

1. Асанова С.А. Малоизученные аспекты истории голода 1921-1922 гг. в Казахстане. // Сборник материалов Международной научно-практической конференции «Актуальные проблемы аграрной истории Казахстана в советский период: власть и общество», 25 мая 2021 г. – Алматы: Институт истории и этнологии им. Ч.Ч. Валиханова, 2021. – С. 30-37.
2. Гривенная Л.А. Крестьянское протестное движение начала 1920-х годов в Казахстане как «гримаса» политики «военного коммунизма». // Сборник материалов Международной научно-практической конференции «Актуальные проблемы аграрной истории Казахстана в советский период: власть и общество», 25 мая 2021 г. – Алматы: Институт истории и этнологии им. Ч.Ч. Валиханова, 2021. – С. 49-54.
3. Капаева А.Т. Социально-экономическое и политическое положение Казахстана накануне голода 1921-1922 годов. // Сборник материалов Международной научно-практической конференции «Актуальные проблемы аграрной истории Казахстана в советский период: власть и общество», 25 мая 2021 г. – Алматы: Институт истории и этнологии им. Ч.Ч. Валиханова, 2021. – С. 89-92.
4. Қозыбаева М.М. 1920-1930 жылдардағы Батыс Сібірдегі қазақ тұрғындары арасындағы мәжбүрлі көші-қон жіне қуғын-сүргін. // Материалы Республиканской научно-практической конференции «Голод начала 30-х гг. XX века в Казахстане и вынужденные миграции казахов на сопредельные территории: проблемы исследования». – Алматы: Литера-М, 2021. – С. 93-100.
5. Мурзаходжаев Қ.М. 1921-1922 жж. Қазақстандағы ашаршылық мәселесін зерттеуде назар аударуды талап ететін кейбір мәселелер (Ақтөбе облысының мемлекеттік архивінің құжаттары негізінде) / «Қ.-Ж.К. Тоқаевтың «тәуелсіздік бәрінен қымбат» мақаласын іс жүзінде жүзеге асыру аясында «Шетелдік аудитория үшін Қазақстанның қысқаша тарихын әзірлеудің өзектілігі» атты Республикалық ғылыми-практикалық конференция материалдарының жинағы. – Алматы, 2021 – 45-52 б.
6. Мурзаходжаев К.М. Некоторые вопросы, требующие внимания при изучении проблемы голода в казахстане 1921-1922 гг. (на основе документов Государственного архива Актюбинской области) / Общественные науки в современном мире: политология, социология, философия, история. сб. ст. по материалам LI междунар. науч.-практ. конф. – М., Изд. «Интернаука», 2021. – № 10 (43). – С. 6-11.

5) БАҚ-тағы жарияланымдар:

1. Асанова С.А., Капаева, А.Т. Научная командировка в г. Нур-Султан в рамках проекта «Голод в Казахстане в 1921-1922 годах и его последствия (на основе архивных и письменных источников» // Сайт Института истории и этнологии им. Ч. Валиханова. – 2021. – 16 августа. // https://iie.kz/?p=13266 (дата обращения – 10.11.2021 г.)
2. Мурзаходжаев К.М. «Отандық және шетелдік ғылыми әдебиеттегі 1921-1922 жылдардағы Қазақстандағы ашаршылық» атты дөңгелек үстел. // Сайт Института истории и этнологии им. Ч.Ч. Валиханова. – 2021. – 21 сентября. // https://iie.kz/?p=13012 (дата обращения – 10.11.2021 г.).
3. Отандық және шетелдік ғылыми әдебиеттегі 1921-1922 жылдардағы Қазақстандағы аштық. // Портал «История Казахстана». – 2021. – 23 сентября. // https://e-history.kz/kz/news/show/33026/. (дата обращения – 10.11.2021 г.).
4. Козыбаева М.М. Выявление материалов по голоду 1921-1922 годов в Казахстане в фондах архивов г. Москвы (РФ) // Сайт Института истории и этнологии им. Ч. Валиханова. – 2021. – 24 октября. // https://iie.kz/?p=13258 (дата обращения – 10.11.2021 г.)

1920 жылы Қазақстанда халық саны 5 миллионнан кем болмаған // Егемен Қазақстан. – 2021. – 25 қазан. // https://egemen.kz/article/294146-1920-dgyly-qazaqstanda-khalyq-sany-5-millionnan-kem-bolmaghan (дата обращения – 11.11.2021 г.).